AB Komisyonu, geçen sene kabul edilen "Göç ve İltica Anlaşması Ortak Uygulama Planı"nın bir parçası olan ilk "Yıllık Göç Yönetimi Döngüsü" raporunu açıkladı.
Raporda, AB'de iltica ve göç durumuna ilişkin gelişmeler ile gelecek yıla ilişkin olası eğilimler aktarıldı.
Temmuz 2024 - Haziran 2025 dönemini kapsayan raporda, göç durumunda iyileşmenin sürdüğü, yasa dışı sınır geçişlerinin bu dönemde yüzde 35 oranında azaldığı, bunun kısmen ortak ülkelerle geliştirilen işbirliğinden kaynaklandığı belirtildi.
Raporda, diğer taraftan düzensiz gelişlerden ve AB içindeki izinsiz hareketlerden kaynaklanan baskıların sürmesi, Ukrayna’dan gelen mültecilerin barınması, Rusya ve Belarus tarafından göçün "araçsallaştırılması" ve geri dönüş ile geri kabul konularındaki işbirliğinin zorlukları gibi sorunların devam ettiği ifade edildi.
Üye ülkelerin "Göç ve İltica Anlaşması Ortak Uygulama Planı"nı hayata geçirme ve ulusal iltica, kabul ve göç sistemlerini Haziran 2026'ya kadar hazır hale getirme yönünde ilerleme kaydettiği belirtilen raporda, "Ancak, genel olarak bu reformların daha hızlı ilerlemesi gerekiyor." denildi.
- İlk "Dayanışma Havuzu" kurulmalı
Raporda, AB genelinde üye ülkelerin farklı göç durumları ve baskılarla karşı karşıya olduğuna dikkati çekilerek, şu ifadelere yer verildi:
"Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, geçen yıl boyunca orantısız düzeydeki gelişler nedeniyle göç baskısı altında bulunuyor. İspanya ve İtalya da aynı dönemde denizde yapılan arama-kurtarma operasyonlarının ardından orantısız sayıda geliş yaşandığı için benzer biçimde baskı altında. Bu dört üye ülke, Planın 2026 ortasında yürürlüğe girmesiyle birlikte AB’nin göç baskısı altındaki üye ülkelere yönelik dayanışma aracı olan 'Dayanışma Havuzu’na erişim hakkına sahip olacak."
Raporda, Belçika, Bulgaristan, Almanya, Estonya, İrlanda, Fransa, Hırvatistan, Letonya, Litvanya, Hollanda, Polonya ve Finlandiya’nın ya önceki yıl yüksek sayıda göçmen gelişi yaşadığı, ya kabul sistemlerinde süregelen baskılar bulunduğu, ya da göçün araçsallaştırılması tehdidi altında olduklarının altı çizilerek, bu nedenle söz konusu ülkelerin, "AB Göç Destek Araç Kutusu"na öncelikli erişim hakkına sahip olacağı kaydedildi.
Bulgaristan, Çekya, Estonya, Hırvatistan, Avusturya ve Polonya'nın da son 5 yıldır artan baskılar nedeniyle önemli bir göç durumu ile karşı karşıya olduğuna dikkati çekilen raporda, "Komisyon bugün, göç baskısı altındaki üye ülkelerin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ilk Dayanışma Havuzu’nun oluşturulmasını öneriyor." denildi.
AB Konseyi’nin Komisyon'un önerisini kabul ederek "Dayanışma Havuzu"nun büyüklüğü ve her üye ülkenin adil payı doğrultusunda nasıl katkıda bulunacağını karara bağlaması gerektiği kaydedilen raporda, "Konsey, Dayanışma Havuzu'nun kurulması kararını aldığında, üye ülkelerin dayanışma katkıları kamuya açık ve yasal olarak bağlayıcı hale gelecek." ifadesi kullanıldı.
Raporda, üye ülkelerin dayanışma katkılarının şeklini insani dayanışma (yeniden yerleştirme veya sorumluluk devri), mali destek, alternatif önlemler ya da bu önlemlerin bir kombinasyonu arasında serbestçe seçebileceği aktarıldı.
Raporda ayrıca hibrit tehditlerle ve artan insansız hava aracı ihlalleriyle karşı karşıya olan üye ülkelere destek olmak amacıyla, AB Komisyonu'nun kısa süre içinde 250 milyon avro değerinde bir ihale başlatarak dron ve antidron kapasitesi alımını destekleyeceği bildirildi.
AB Komisyonu, Haziran 2024'te "Göç ve İltica Anlaşması Ortak Uygulama Planı"nı duyurmuştu.
Plan, temel olarak göç yükünü ilk varış ülkelerinden alıp tüm üyeler arasında dağıtmayı hedefliyor.
Anlaşmanın diğer önemli unsurları arasında, AB’nin dış sınırlarını güçlendirmek, iltica başvurularını hızla sonuçlandırmak, başvurusu reddedilen kişilerin menşe ülkelerine geri gönderilmesini hızlandırmak ve kaynak ülkelerle işbirliğini artırmak yer alıyor.