Dünya

Çin, BM kararına ilişkin tutum belgesinde Tayvan üzerindeki egemenlik iddiasını vurguladı

Pekin yönetimi, Çin Halk Cumhuriyeti'nin Birleşmiş Milletler'de (BM) temsil edilmesinin önünü açan 1971 tarihli kararın, "tek Çin" ilkesini kurumlaştırarak, Tayvan üzerinde egemenlik sorununu kuşkuya yer bırakmayacak şekilde çözdüğünü savundu.

(AA) - Çin Dışişleri Bakanlığı, BM Genel Kurulunun, Çin Halk Cumhuriyeti'ni Çin'in tek meşru temsilcisi kabul eden 2758 sayılı kararına ilişkin "tutum belgesi" yayınladı.

Belgede, BM'nin ilgili kararının, Tayvan dahil Çin'in bütününün BM'de temsili sorununu, siyasi, hukuki ve usul açısından kesin olarak çözdüğü, bu kararın meşruiyetinin, geçerliliğinin ve otoritesinin sorgulanamayacağı savunuldu.

Kararın, Çan Kay-Şek ve temsilcilerini BM ve bağlantılı örgütlerden ihraç ettiğine işaret edilen belgede, "'Tek Çin' ilkesi, BM Genel Kurulunun 2758 sayılı kararının öncülü ve temelidir. Karar, dünyada tek bir Çin olduğunu, Çin Halk Cumhuriyeti hükümetinin Tayvan dahil Çin'in bütününün tek meşru temsilcisi olduğunu açıkça ortaya koymaktadır." ifadelerine yer verildi.

- ABD'ye, "kararı engellemeye çalıştığı" suçlaması

Belgede kararın alındığı 1971'den önce Pekin yönetiminin BM'deki temsil hakkını geri kazanmak için uğraşırken ABD ve bazı ülkelerin bunu engellemek üzere çaba gösterdiği, kararın sonucunu kabul etmek istemeyen Washington'ın, önce Çan Kay-Şek ve temsilcilerinin ihracını BM Şartı'nın 18. maddesi uyarınca "önemli sorun" olarak ortaya koyarak kabulü için Genel Kurul'un 3'te 2 çoğunluğunun aranması gerektiğine ilişkin bir karar tasarısı hazırladığı hatırlatıldı.

ABD yönetiminin, bu tasarı reddedildikten sonra da Çin Halk Cumhuriyeti'nin BM'de temsilini tanırken, Çin Cumhuriyeti'nin temsilinin de korunmasını öngören "ikili temsil" önerisini ortaya attığı, ancak istişareler sırasında birçok ülkenin "iki Çin" veya "bir Çin, bir Tayvan" gibi formüllerle ifade edilen bu öneriyi de reddettiği anımsatılan belgede şunlar kaydedildi:

"2578 sayılı kararın alınmasına giden süreç, uluslararası toplumun 'tek Çin' ilkesini benimsemeye ve 'iki Çin' veya 'bir Çin, bir Tayvan' olmadığının kabulüne yönelik geri çevrilemez eğilimi hakkında çok şey söylüyor. Bu yalnızca Çin halkı adına bir zafer değil, aynı zamanda dünya halklarının hegemonyacılığa ve güç siyasetine karşı da bir zaferidir."

- "2578 sayılı kararı sorgulamak, BM'nin otoritesine meydan okumaktır"

Belgede, 2578 sayılı kararda Çin Halk Cumhuriyetinin meşru haklarının iadesinin, hem BM Şartı'nın hem de bu şarta bağlı çalışan BM'nin asli amacının korunması için gerekli olduğu vurgusunun yer aldığına dikkat çekildi.

Çin Halk Cumhuriyeti'nin, İkinci Dünya Savaşı sonrası uluslararası düzenin merkezinde yer alan BM'de hakkı olan koltuğa kavuşmasının, o sırada dünya nüfusunun 4'te 1'ini temsil eden Çin halkının dünya sahnesine dönüşünü sağladığının altı çizilen belgede, "2758 sayılı kararı sorgulamak, yalnızca Çin'in egemenliğine ve toprak bütünlüğüne değil ama aynı zamanda BM'nin otoritesine ve İkinci Dünya Savaşı sonrası uluslararası düzene meydan okumaktır." değerlendirmesi yapıldı.

- Çin-Tayvan anlaşmazlığı

Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine, Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.

Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin'i temsil etmişti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.

Çin'in topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, 1949'dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan arasında iç savaşın ardından ortaya çıkan ayrılık ve egemenlik ihtilafı sürüyor.

Pekin yönetimi, "tek Çin" ilkesini vurgulayarak Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkileri kesmesini şart koşuyor.

{ "vars": { "account": "G-E1EN649QR9" }, "triggers": { "trackPageview": { "on": "visible", "request": "pageview" } } }