Çin Bilimler Akademisine (CAS) bağlı Yüksek Enerji Fiziği Enstitüsünden (IHEP) yapılan açıklamada, ülkenin güneyindeki Guangdong eyaletinde inşa edilen "Ciangmın Yer Altı Nötrino Gözlemevi" (JUNO) adı verilen detektörün ilk faaliyet sonuçlarını kamuoyuna duyurdu.
IHEP Direktör Yardımcısı ve Fizik Analiz Koordinatörü Vın Liangcien, JUNO'nun faaliyet başladığı 26 Ağustos'tan itibaren 59 günde topladığı verilerle iki güneş nötrino salınımı parametresini, önceki deneylerden 1,5 ila 1,8 kat daha fazla kesinlikte ölçtüğünü bildirdi.
Detektör, iki salınım parametresinin karşıt nötrinolarını da aynı kesinlikte ölçtü, geçmişteki deneylerde ortaya çıkan ve "nötrino gerilimi" adı verilen farklar kaydedilmedi.
JUNO Proje Yöneticisi ve Sözcüsü Wang Yifang, iki aylık çalışma süresinde böylesi bir kesinliğe ulaşan detektörün, çok yakında nötrinoların kütle düzenlemelerini belirleyebilecek ve parçacıkların üç hal arasındaki salınımlarının düzenini çözebilecek hale geleceğini ve böylece bunların ötesinde "yeni bir fiziği keşfedebileceğini" belirtti.
- "Dünyanın en büyük parçacık detektörü"
CAS'ın, Guangdong eyalet yönetiminin desteğiyle 2015'te yapımına başladığı JUNO, "dünyanın en büyük temel parçacık detektörü" olarak adlandırılıyor.
35,4 metre çapında ve 12 katlı apartman yüksekliğindeki akrilik küre biçimli dedektör, granit kaplı bir tepenin 700 metre derinine inşa edildi.
60 bin ton saf su içeren 44 metre derinliğinde bir su havuzunun ortasına yerleştirilen küreye 20 bin ton notrinöaktif sıvı ekleniyor. Dedektör, nötrinoların etkileşimleriyle birlikte kürenin içinde ortaya çıkan salınımları kayda alacak.
- "Hayalet parçacıkların" anlaşılmasına katkı sağlayacak
"Hayalet parçacık" olarak anılan atom altı "nötrino" parçacıklarını tespit etmeye ve işlevlerini aydınlatmaya yönelik bugüne dek girişilen en büyük deneysel proje olan JUNO, yakınındaki Yangciang ve Tayşan nükleer enerji santrallerinden yansıyan nötrino parçacıklarının hareketlerini tespit ederek birbirlerine dönüştükleri "nötrino salınımı" adı verilen fenomenin anlaşılmasına katkı sağlamayı hedefliyor.
Fizikteki Standart Model'de kütlesinin bulunmadığı varsayılan nötrinolar arasında kütle alışverişleri olabileceğini ortaya koyan bu fenomenin incelenmesinin deneysel fizikte yeni bir boyut açarak nötrinolara dair çok sayıda gizemi aydınlatabileceği öngörülüyor.
JUNO, bugüne dek faaliyete geçen ilk büyük çaplı yeni nesil nötrino gözlemevi oldu. ABD, Derin Yeraltı Nötrino Deneyi ve Japonya Hyper-Kamiokande Nötrino Gözlemevi'ni 2027-2028 tarihlerinde faaliyete geçirmeyi planlıyor.