Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 16-17 Temmuz 2025 tarihlerinde Birleşmiş Milletler (BM) ev sahipliğinde New York’ta gerçekleştirilecek olan Kıbrıs konulu genişletilmiş formatlı gayriresmi toplantıya katılacak. Toplantıya, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in yanı sıra, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Lideri Nikos Hristodulidis, Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgo Gerapetritis ve Birleşik Krallık’ı temsilen Avrupa ve Kuzey Amerika’dan Sorumlu Devlet Bakanı Stephen Doughty katılacak.
Toplantının amacı, Ada’daki iki taraf arasında resmi bir müzakere süreci başlatmak değil, geçmiş süreçlerin devamı niteliği taşımaksızın, iş birliğini teşvik edecek yapıcı adımların atılmasını sağlamak. Türk tarafı, bu çabanın Ada’da iki devlet arasında iyi komşuluk ilişkilerinin gelişmesine katkı sağlayacağı görüşünde.
Cenevre Toplantısının Devamı Niteliğinde
Benzer formatta bir önceki toplantı, 17-18 Mart 2025 tarihlerinde Cenevre’de gerçekleştirilmişti. Bu toplantıda, BM Genel Sekreteri’nin talebi üzerine, Ada’daki iki halkın ortak yararına olabilecek iş birliği alanları üzerinde durulmuştu. Cenevre toplantısında üzerinde mutabık kalınan altı başlık arasında, yeni geçiş noktalarının açılması, mayınların temizlenmesi, çevre ve iklim değişikliği, ara bölgede güneş enerjisi üretimi, mezarlıkların restorasyonu ve gençlik odaklı teknik komite kurulması yer alıyordu.
Aradan geçen sürede, çevre ve iklim değişikliği, mezarlıkların restorasyonu ve gençlik teknik komitesi gibi üç başlıkta ilerleme sağlanırken; geçiş noktalarının açılması, mayın temizliği ve ara bölgede güneş enerjisi projeleri gibi konularda Rum tarafının uzlaşmaz tutumu nedeniyle ilerleme kaydedilemediği bildirildi.
Holguin Yeniden Göreve Atandı
Sürecin devamlılığını sağlamak amacıyla, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs konusundaki eski Şahsi Temsilcisi Maria Angela Holguin Cuellar, 2 Mayıs 2025 tarihinde yeniden aynı göreve atandı. Holguin, 12 Mayıs’ta göreve başlamasının ardından Ada’da ve garantör ülkelerde çeşitli temaslarda bulundu. KKTC ve GKRY liderleriyle doğrudan, temsilcilerle üçlü formatta görüşmeler gerçekleştirdi; İstanbul, Atina, Londra ve Brüksel’de diplomatik temaslarını sürdürdü.
Holguin, daha önce Ocak 2024’te aynı göreve atanmış; altı ay süren görev süresi sonunda BM’ye sunduğu ve içeriği kamuoyuna açıklanmayan bir raporun ardından görevi sona ermişti. Veda mektubunda ise, Kıbrıs meselesinde geçmişte uygulanan yöntemlerin başarısızlıkla sonuçlandığına işaret ederek, “şimdi farklı düşünmemiz gerektiğini” vurgulamıştı.
15 Ekim Yemeği ve Devam Süreci
BMGS Guterres’in önerisiyle 15 Ekim 2024 tarihinde New York’ta KKTC Cumhurbaşkanı Tatar ile GKRY Lideri Hristodulidis’in katıldığı gayriresmi üçlü bir akşam yemeği düzenlenmiş; taraflar kendi pozisyonlarını bir kez daha dile getirmişti. BM Sözcülüğü tarafından yapılan açıklamada, Ada’daki taraflar arasında hâlâ ortak bir zemin bulunamadığı resmen kayda geçirilmişti.
Bu görüşmenin ardından, garantör ülkelerin de katılımıyla daha geniş formatlı bir gayriresmi toplantı yapılması kararlaştırılmış ve bu doğrultuda ilk toplantı Mart 2025’te Cenevre’de, ikinci toplantı ise 16-17 Temmuz 2025’te New York’ta planlanmıştı.
Türk Tarafının Beklentisi: İş Birliği Kültürü
Türk tarafı, New York’ta yapılacak toplantının, Kıbrıs’ta iki taraf arasında iş birliği kültürünün gelişmesine ve somut adımların atılmasına zemin hazırlamasını temenni ediyor. Bu yaklaşımın, sahada güven artırıcı tedbirlerin hayata geçirilmesiyle Ada’daki istikrar ve barış ortamına katkı sunacağı değerlendiriliyor.