Moskova-AA
AA muhabirinin Rusya’daki kurumlardan derlediği bilgilere göre, ülke bütçesi düşen enerji fiyatları nedeniyle yılın ilk dört ayında 3,3 trilyon ruble (yaklaşık 40,7 milyar dolar) açık verdi.
Rusya Maliye Bakanlığı 2025’e ilişkin beklentisinde bütçe açığının Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYH) oranını yüzde 0,5’ten 1,7’ye çıkarırken, Rus rublesinin de bu yıl yabancı para birimleri karşısında önemli oranda değer kazanması bütçeyi zorluyor.
Rublenin bu yıl dolar karşısında yüzde 30’a yakın değer kazanması nedeniyle ihracattan elde edilen bütçe geliri zayıflarken, ülkenin ana ihracat kalemi petrol fiyatındaki düşüş, bütçe üzerindeki olumsuz etkiyi artırıyor.
Rusya Merkez Bankası’nın yıllık bazda yüzde 10 seviyesinde seyreden enflasyonu düşürebilmek için uyguladığı sıkı para politikası da ekonomiyi yavaşlatan bir başka unsur olarak öne çıkıyor.
Petrol fiyatlarındaki düşüş
Yıla yaklaşık 75 dolar seviyesinde başlayan Brent petrolün varil fiyatı, ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı tarife savaşlarının etkisiyle 60 doların altına kadar inmişti.
Fiyatlar, ABD ile Çin arasında varılan ticaret anlaşması sayesinde tekrar 65 dolar bandına çıkarken, küresel ekonomideki olası durgunluğa yönelik endişeler fiyatları aşağı yönlü baskılamaya devam ediyor.
Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden Rusya’nın en önemli ekonomik gelir kaynağının fiyatında yaşanan bu düşüş, ülkedeki bütçe dengesini olumsuz yönde etkiliyor.
Yaptırımlar sebebiyle Ural petrolünü halihazırda Brent’e kıyasla varil başına yaklaşık 10 dolarlık bir iskontoyla satan Rusya’nın, savunma harcamalarını son üç yılda önemli oranda artırmasıyla artan mali yükü karşılamak için önlemler alması bekleniyor.
Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, 6 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, düşen petrol ve doğal gaz gelirleri nedeniyle bütçe açığının artacağını belirterek, açığın kapatılması için bu yıl Ulusal Varlık Fonu’ndan 447 milyar ruble (yaklaşık 5,5 milyar dolar) harcanacağını söylemişti.
Ülkenin Ulusal Refah Fonu'ndaki rezervleri, nisanda bir önceki aya göre yüzde 0,34 artarak 11,79 trilyon rubleye (yaklaşık 145,7 milyar dolar) çıkmıştı.
Analistler, ülkede olası vergi artışlarının da gündeme gelebileceği konusunda uyarıda bulunurken, ihracat gelirlerinin artması için devletin rubleyi devalüe etmek için adım atabileceğini belirtiyor.
Öte yandan, rublenin devalüe edilmesi halinde, uygulanan sıkı para politikasının daha da sertleştirilmesi ihtimali özel sektörü daha da zorlayabilir.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, düşen petrol fiyatları ve Rusya’ya olası etkilerine ilişkin gazetecilere yaptığı değerlendirmede, “Petrol fiyatları, Rusya'nın ulusal çıkarlarına yönelik tutumunu etkileyebilecek bir etken olamaz. Rusya'nın ulusal çıkarları petrol fiyatları dahil her şeyin önünde gelir.” ifadelerini kullanmıştı.
Rusya’da enflasyonla mücadele sürüyor
Rusya’da yaptırımlar ve düşen petrol fiyatlarının yanı sıra ekonomiyi etkileyen bir diğer unsur ise Rusya Merkez Bankası’nın uyguladığı sıkı para politikası olarak ön plana çıkıyor.
Ülkede enflasyon oranı, savaşın başlamasından bu yana hedeflenen yüzde 4’ün üzerinde seyrederken, son olarak mart ayında yüzde 10’un da üzerine çıktı.
Savunma sanayisinde hızla artan harcamalar, enflasyondaki artışın ve ekonomideki aşırı ısınmanın önemli bir sebebi olurken, bu alanda ve orduda artan personel talebi de enflasyonun artmasına neden oluyor.
Şirketler, bünyelerinde artan istihdam açığını kapatabilmek için maaşlarda önemli artışlar yaptı.
Rusya Federal İstatistik Kurumu (Rosstat) verilerine göre, ülkedeki maaşlar nominal olarak yüzde 18 yükselmişti.
Rusya Merkez Bankası, 25 Nisan’da gerçekleştirdiği toplantıda, politika faizini rekor seviye yüzde 21’de sabit tutma kararı almıştı.
Analistler, Ukrayna ile varılabilecek olası bir anlaşmanın, kısa vadede olmasa da orta ve uzun vadede yaptırımların hafifletilmesiyle Rus ekonomisinde olumlu bir etki yaratabileceğine işaret ediyor.
Savaşın uzaması halinde ise zorlukların daha da derinleşeceği görüşünde birleşen analistler, özellikle Avrupa kanadında Rusya’ya karşı yeni kapsamlı yaptırımların hazırlandığı ve ekonomide yaşanan sıkıntıların daha da artacağı görüşünü paylaşıyor.