KUDÜS(AA)-Gazze Şeridi'ne 7 Ekim 2023'te başlattığı saldırıları daha sonra Lübnan ve Suriye'ye genişleten bunun yanı sıra Batı Şeria'daki işgalini sürdüren İsrail ordusunda personel sıkıntısı yaşanıyor.
İsrail ordusu, geçen ay, insan gücü açığıyla karşı karşıya olduğunu ve şu anda 7 bini muharip olmak üzere yaklaşık 12 bin yeni askere ihtiyaç duyduğunu açıkladı.
Söz konusu krizin üstesinden gelmek için Ultra Ortodoks Yahudileri (Harediler) askere alma ve yedek askerlerin hizmet sürelerini uzatma gibi uygulamalara giden İsrail ordusu, söz konusu sorunu çözemedi.
Hem Haredileri askere alma kararı, hem de yedek askerlerin görev süresinin uzatılması içeride huzursuzluğa neden oldu.
Haredilerden hükümeti devirme tehdidi
İsrail, baş gösteren asker krizini Ultra Ortodoks Yahudi (Haredi) dini eğitim verilen Tevrat okulları "Yeşiva" öğrencilerini de orduya alarak çözmeye çalıştı.
Yüksek Mahkeme, 25 Haziran 2024'te Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığına ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine karar verirken Savunma Bakanı Yisrael Katz, 15 Kasım 2024'te ordunun 7 bin Harediyi askere çağırma kararını onayladı.
Bu karar, Haredi kesimin ve koalisyon ortağı Haredi partilerin büyük tepkisine neden oldu. Karara karşı uzun süre geniş çaplı gösteriler düzenleyen Ultra Ortodoks Yahudiler, Ocak 2025'te askerlik celbi gönderilen ve orduya katılmayanlara cezai işlem başlatacağı duyurusuna rağmen askerliği reddetmeyi sürdürdü.
Orduda Haredilerin askere alımıyla ilgilenen Avigdor Dickstein, 21 Mayıs 2025'te yaptığı açıklamada, Temmuz 2024'te Haredilere ilk askerlik celbi gönderilmeye başlanmasından bu yana, orduya çağırılan 24 bin Ultra Ortodoks Yahudi erkekten sadece 1212'sinin yani yüzde 5'inin askere alınma sürecinin başladığını söyledi.
Haredilerin orduya katılmayı reddetmesine ek olarak İsrail'de koalisyon ortağı Haredi partiler de Yeşiva öğrencilerinin askerlikten muafiyetinin sürmesi için hükümete baskı yapmaya başladı. Başbakan Binyamin Netanyahu, Haredi ortaklarının bu sorun çözülmezse hükümeti devirme tehditleriyle karşı karşıya kaldı.
Haredi partileri Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği, mayın başından beri İsrail Meclisi'nde (Knesset) oylamaları boykot ediyor ve bu nedenle hükümet sunduğu tasarıları geri çekmek zorunda kalıyor.
Böylece, söz konusu karar hem askerlik krizinin çözülmesine yardımcı olmadı, hem de bir hükümet krizinin fitilini ateşledi.
- Başta üst düzey komutanlar olmak üzere, ordu rahatsız
İsrail'de kadınlar için 24, erkekler için 32 ay zorunlu askerlik hizmeti bulunuyor. Bu askerlik hizmetini tamamlayan İsrail vatandaşları, 40 yaşına kadar "gönüllü olarak" yedek askerlik hizmetine çağırılabiliyor.
Gazze'ye saldırıların başladığı 7 Ekim 2023 öncesine oranla bu tarihten sonra 3-4 kat daha fazla yedek asker silah altına alındı.
Bu süreçte yedek askerlere ihtiyaç artarken yeni bir modele geçen İsrail ordusu, yedeklerin her yıl yaklaşık 2,5 ay (72) gün hizmete çağrılmasına karar verdi.
Buna karşın, işgal altındaki Batı Şeria'da İsrail ordusunun saldırılarının artması ve Gazze Şeridi'ne kalıcı işgal hedefiyle başlatılan genişletilmiş kara saldırıları nedeniyle azami 72 günlük yedek askerlik sınırı aşıldı. Bu durumda, süresini tamamlayan yedek askerlere de celp gönderilerek bunlar da orduya alındı.
İsrail basını, uzun hizmet sürelerinin yol açtığı yorgunluk ve durumu idare edebilmek için askerlere hizmet sürelerinde belirli günler evlerine gitmeleri için tanınan özgürlüğün, herhangi bir alarm durumunda yedek askerlerin hemen hazır duruma gelemediğini aktardı.
Düzenli asker sayısında artış olmaması durumunda yedek askerlerin her yıl en az 2 ay hizmet etmeyi sürdüreceği bu model nedeniyle ordudan şikayetler yükselirken bu sürenin de ihlal edilmiş olması, başta üst düzey komutanlar olmak üzere tüm orduda rahatsızlığa neden oldu.
Gazze'de 10 binden fazla İsrail askeri öldü ya da yaralandı
İsrail ordusu, tepkiler nedeniyle her 3-4 ayda bir yedeklerin kısa süreli (3-4 hafta) askere alınacağı bir model üzerinde çalışmaya başladı. Bu model de askerlik süresini kısaltmayacağı için eleştirilerin hedefinde.
Muvazzaf asker olmayan yedeklerin, 3-4 aylık aralıklarla askere alınması sebebiyle normal hayatlarında ailevi ve maddi sorunlar yaşayacaklarına, buna ek olarak iş gücüne ve ülke ekonomisine zarar vereceğine işaret ediliyor.
Yedioth Ahronoth gazetesinin haberinde, İsrail ordusundan üst düzey bir subayın, "Zaman içinde yedek personel üzerindeki yükü nasıl azaltabileceğimizi görmeliyiz. Yılda 2,5 ay bile çok fazla ve bu yıl Gazze'deki kara saldırıları nedeniyle yedek askerlik süresi daha uzun olacak." dediği aktarıldı.
Çarenin zorunlu askerlik süresini 36 aya çıkarmak ve alım havuzunu genişletmek olduğuna işaret eden subay, Gazze'de 10 binden fazla İsrail askerinin öldürüldüğünü ya da yaralandığını, binlercesinin ise travma yaşadığını, bu yüzden büyük asker açığının ortaya çıktığını itiraf etti.
İsrail ordusu Kuzey Komutanlığına bağlı bir tabur komutanının da askerlerin normal hayatlarında yaşadıkları sorunlarla uğraşmanın komutanların büyük zamanını aldığını, onları kaybetmemek için "askerlere geniş özgürlükler verdiklerini" söylediği aktarıldı.
İsmi açıklanmayan tabur komutanı, aralıklarla silah altına alınan yedek askerlerin işten çıkarılmaması için işverenleri tek tek ikna etmeye çalıştıklarını dile getirdi.
Bazı askerlerin eşlerinin söz konusu durum nedeniyle boşanmayı düşündüğünü belirten İsrailli komutan, bu kişilerin evlerine gidebilmeleri için cephe gerisinde görevlendirildiğini ifade etti.