Son yıllarda Orta Doğu, Karadeniz ve Doğu Akdeniz’de artan askeri hareketlilik, hava savunmasının stratejik önemini bir kez daha ortaya koydu. Türkiye, bu yeni güvenlik ortamında hava savunma doktrinini katmanlı, entegre ve yerli sistemlere dayalı bir yapıyla güçlendirmeye odaklanıyor. Bu yaklaşımın merkezinde ise kamuoyunda “Çelik Kubbe” olarak anılan bütüncül hava savunma mimarisi yer alıyor.
Uzmanlara göre Çelik Kubbe, tek bir sistemden ziyade; erken uyarı radarları, kısa-orta-uzun menzilli hava savunma füzeleri, komuta-kontrol altyapısı ve elektronik harp kabiliyetlerinin aynı ağ içinde çalışmasını ifade eden bir doktrin.
Çelik Kubbe Nedir? Ne Amaçlıyor?
“Çelik Kubbe”, Türkiye’nin hava sahasını uçak, İHA/SİHA, seyir füzesi, balistik tehditler ve roket saldırılarına karşı çok katmanlı biçimde korumayı hedefleyen entegre bir savunma yaklaşımıdır.
Bu doktrinin temel amaçları şunlar:
-
Hava tehditlerini erken tespit etmek,
-
Tehdidi doğru katmanda etkisiz hale getirmek,
-
Komuta-kontrol zincirini kesintisiz çalıştırmak,
-
Yerli ve milli sistemlerle stratejik bağımsızlık sağlamak.
Katmanlı Savunma: Doktrinin Omurgası
Türkiye’nin hava savunma doktrini, farklı menzil ve irtifa seviyelerinde görev yapan sistemlerin birlikte çalışmasına dayanıyor:
Alçak İrtifa
-
KORKUT
-
SUNGUR
-
Hisar-A
İHA’lar, helikopterler ve alçaktan uçan hedeflere karşı koruma sağlıyor.
Orta İrtifa
-
Hisar-O
-
Gelişmiş radar ve komuta-kontrol unsurları
Uçaklar ve seyir füzeleri gibi daha karmaşık tehditlere karşı görev yapıyor.
Uzun İrtifa ve Stratejik Katman
-
SİPER hava savunma sistemi
-
Uzun menzilli radarlar
Balistik füze ve yüksek irtifa tehditlerine karşı caydırıcılık oluşturuyor.
Bu katmanlar, tek merkezden yönetilen entegre hava savunma ağı ile birbirine bağlanıyor.
Radar ve Komuta-Kontrol: Görmeden Vurmak Mümkün Değil
Çelik Kubbe’nin başarısı, büyük ölçüde radar ve komuta-kontrol altyapısına dayanıyor. ASELSAN tarafından geliştirilen:
-
Uzun menzilli erken uyarı radarları
-
Çok bantlı ve çok görevli radar sistemleri
-
Yapay zekâ destekli tehdit analiz yazılımları
hava sahasının anlık olarak izlenmesini sağlıyor. Bu sayede tehditler, daha sınırı aşmadan tespit edilebiliyor.
Yerli ve Milli Vurgu: Stratejik Bağımsızlık
Türkiye’nin hava savunma doktrininde yerli üretim kritik bir yer tutuyor. Uzmanlara göre bu yaklaşım:
-
Dışa bağımlılığı azaltıyor,
-
Ambargo risklerini ortadan kaldırıyor,
-
Sistemlerin milli ihtiyaçlara göre şekillenmesini sağlıyor.
Savunma analisti Dr. Murat Aksoy, “Çelik Kubbe, sadece askeri bir sistem değil; Türkiye’nin stratejik egemenlik vizyonunun sahaya yansımasıdır” değerlendirmesinde bulunuyor.
Bölgesel Caydırıcılık ve NATO Boyutu
Türkiye’nin katmanlı hava savunma sistemi, yalnızca ulusal güvenliği değil, NATO içindeki rolünü de etkiliyor. Entegre sistemler sayesinde:
-
NATO hava savunma ağıyla uyum sağlanıyor,
-
Bölgesel krizlerde erken uyarı kapasitesi artıyor,
-
Türkiye’nin jeopolitik caydırıcılığı güçleniyor.
Uzmanlar, Çelik Kubbe yaklaşımının Türkiye’yi bölgesel hava savunma mimarisinde kilit aktör konumuna taşıdığını vurguluyor.
Türkiye’nin hava savunma doktrini, değişen tehdit algıları ve modern harp koşulları doğrultusunda yeniden şekilleniyor. Çelik Kubbe yaklaşımı; yerli teknoloji, katmanlı savunma ve ağ merkezli harp anlayışını bir araya getirerek Türkiye’nin hava sahasını çok boyutlu biçimde korumayı hedefliyor.
Uzmanlara göre bu doktrin, yalnızca bugünün tehditlerine değil, geleceğin hava savaşlarına da hazırlık niteliği taşıyor.