Kontrol kelimesi, Türkçede hem isim hem de fiil olarak kullanılan çok yönlü bir kelimedir. Temel anlamıyla denetleme, gözden geçirme, bir şeyin doğru, eksiksiz veya kurallara uygun olup olmadığını inceleme anlamına gelir.
📌 Kontrol (İsim) Anlamları:
-
Denetim / Gözetim:
-
“Polis yolda kontrol yaptı.”
-
“Sağlık ekipleri restoranlarda hijyen kontrolü yapıyor.”
-
-
Hakimiyet / Yönetim:
-
“Durumu kontrol altında tutmalıyız.”
-
“Sinirlerine kontrol edemedi.” (← burada fiil olarak: "kontrol etmek")
-
-
Yoklama / İnceleme:
-
“Uçağa binmeden önce pasaport kontrolü yapılır.”
-
“Arabanın frenlerini kontrol ettirdim.”
-
✅ Kontrol Etmek (Fiil):
Bir şeyin durumunu incelemek, doğruluğunu görmek ya da denetlemek anlamına gelir.
-
“Kapının kilidini kontrol et.”
-
“Sınav kağıtlarını tekrar kontrol ettim.”
-
“Kendini kontrol et, bağırma.”
📌 Türevleri ve Kullanım Alanları:
-
Kontrol noktası → Polis veya güvenlik denetim yeri
-
Kalite kontrol → Ürünlerin standartlara uygunluğunu denetleme
-
Kontrol altında tutmak → Durumu yönetmek, kötüye gitmesini önlemek
-
Otomatik kontrol sistemleri → Makinelerin veya sistemlerin kendini denetlemesi