Türk coğrafyasında kurulan hanlıklardan biri olan Kazan Hanlığı, tarih boyunca hem kültürel hem de siyasi anlamda önemli bir merkez. Komşusu Moskova Knezi ile girdiği gerilimler sebebiyle istikrarsızlık yaşadı. Bu zorlu süreçte sahneye çıkan isimlerden biri, Kazan Türklerinin hafızasına “bağımsızlık sembolü” olarak kazınan bir kadın sultandı: Süyümbike.
Süyümbike’nin yolculuğu, 1533 yılında Kazan Hanı Can Ali ile yaptığı evlilikle başladı. Can Ali, küçük yaşlardan itibaren Rus etkisi altında büyütülmüş ve politik duruşu Moskova yanlısı olarak şekillenmişti. Bu durum, hem Kazan halkını hem de Süyümbike’yi huzursuz etti. Evliliği, yalnızca kişisel bir bağ değil, Türk hanlıklarının Ruslara karşı birleşmesine yönelik umutları da barındırıyordu. Ancak Can Ali’nin Rus yanlısı politikaları, kısa süre içinde halkın tepkisine neden oldu ve 1535 yılında tahttan indirildi.
Onun yerine, daha önce de hüküm sürmüş olan Safa Giray yeniden Kazan tahtına çıktı. Giray, Süyümbike ile evlendi ve birlikte Kazan’ı yeniden ayağa kaldırma mücadelesine girişti. Safa Giray, milli ve İslami değerlere sahip çıkan bir lider olarak Moskova’ya karşı daha bağımsız bir siyaset izlemeye başladı. Bu durum, Kazan’ın yeniden hedef hâline gelmesine neden oldu. 1546’da Moskova yanlısı bir darbeyle Safa Giray tahttan indirildi; Süyümbike ile birlikte Nogay Hanlığı’na sığındı.
Süyümbike, babası Yusuf Mirza’nın da desteğiyle Kazan’a bir askeri birlik gönderilmesini sağladı. Moskova’nın desteklediği Şah Ali geri püskürtüldü, Safa Giray yeniden tahta çıktı ve Süyümbike halkın büyük sevgisiyle Kazan’a döndü. Aynı yılda oğulları Ötemiş Giray dünyaya geldi.
1549’da Safa Giray’ın ani ölümüyle Kazan bir kez daha krize sürüklendi. Hanlığın ileri gelenleri, henüz 2 yaşındaki Ötemiş Giray’ı tahta çıkardı; devletin idaresi ise Süyümbike’ye verildi. Süyümbike, bu kez devletin başıydı
Süyümbike, önce Moskova’ya götürüldü, ardından yaklaşık 1,5 yıl zindanda kaldı. Küçük yaştaki oğlu ise annesinden koparıldı, vaftiz edilerek “Aleksandr Safa Gireyeviç” adıyla Rus kültürüne göre yetiştirildi.
Süyümbike daha sonra Moskova yanlısı Şah Ali ile zorla evlendirildi. Kazan ise tamamen Rus hâkimiyetine girdi. Şehirdeki tüm camiler yıkıldı, kültürel miras yok edildi, yazılı kayıtlar imha edildi.
Süyümbike’nin sonraki yaşamı hakkında ise kesin bilgiler bulunamadı. Kimi kaynaklar, oğlundan ayrılığa dayanamayarak hayatını kaybettiğini, bazı rivayetler ise zorla evlendirildiği Şah Ali tarafından öldürüldüğünü iddia eder. Mezarı günümüze ulaşmamış olsa da Kazan’daki Süyümbike Kulesi, onun hatırasını yaşatmaya devam ediyor,edecek…