TAŞKENT(AA)-Duşanbe, bugün ve yarın Orta Asya-Rusya Zirvesi ile BDT ülkeleri Devlet Başkanları Konseyi Toplantısı'na ev sahipliği yapacak.
Kentte tüm cadde ve sokaklar söz konusu toplantılara katılacak ülkelerin bayraklarıyla donatılırken sokaklarda geniş güvenlik önlemleri alındı. Bu kapsamda şehir merkezinde çok sayıda polis görevlendirilirken şehir merkezinde vatandaşlara ve araçlara hareket kısıtlamaları getirildi.
Duşanbe Belediyesi kararıyla, toplantıların yapılacağı tarihlerde Duşanbe'deki çarşı ve pazarlar faaliyetini askıya alırken şehrin merkezindeki bazı sokak ve caddeler de trafiğe kapatıldı.
Duşanbe'deki etkinlikler, bugün düzenlenecek Orta Asya-Rusya Zirvesi ile başlayacak, zirveye katılacak liderler bugün ayrıca ikili görüşmeler gerçekleştirecek.
Bu yıl ikincisi tertip edilen Orta Asya-Rusya Zirvesi'ne Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov ve ev sahibi Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin katılacak.
Orta Asya ülkeleri ile Rusya arasındaki siyasi, diplomatik, ticari, ekonomik, ulaşım, enerji, kültürel ve insani alanlarda çok yönlü işbirliğinin geliştirilmesiyle ilgili meselelerin ele alınacağı zirvede, bölgeler arası işbirliğinin güçlendirilmesi, dijitalleşme, çevre, lojistik ve yatırım alanlarındaki ilişkilerin daha da güçlendirilmesi konularına özel önem verilecek.
Ayrıca Orta Asya ülkeleri ile Rusya arasındaki 5+1 diyaloğunun sürdürülmesi ve çoklu işbirliklerinin derinleştirmesi ile ilgili konularda da gözden geçirilecek zirvenin ardından Orta Asya-Rusya Zirvesi Sonuç Bildirisi kabul edilecek.
Rusya, son dönemde diğer büyük devletlerin de artan ilgisi karşısında Orta Asya ülkeleriyle ilişkileri daha da geliştirmeye yönelik daha somut adımlar attı ve Rusya'nın inisiyatifinde Ekim 2022'de Astana'da ilk Orta Asya-Rusya Zirvesi'ni düzenlendi.
Orta Asya-Rusya formatında dışişleri bakanları arasında birkaç defa toplantılar tertip edilirken liderler zirvesi ise üç yıl aradan sonra ilk kez yapılıyor.
BDT Devlet Başkanları Konseyi Toplantısı
Orta Asya-Rusya Zirvesi'nin ardından yarın Duşanbe'de BDT Devlet Başkanları Konseyi Toplantısı düzenlenecek.
Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman'ın ev sahipliğinde düzenlenecek toplantıya, Rusya ve Orta Asya ülkeleri liderlerinin yanı sıra Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın katılması öngörülüyor.
Üye ülkeler arasındaki siyasi, ticari-ekonomik, sanayi, yatırım, turizm, kültürel, eğitim ve insani alanlardaki ilişkilerin yanı sıra Avrasya bölgesindeki güncel meselelerin ele alınacağı toplantıda, örgütün faaliyeti ile üye ülkeler arasındaki işbirliklerinin daha da pekiştirilmesine ilişkin bir dizi anlaşmaların imzalanması hedefleniyor.
BDT, eski Sovyetler Birliği'nin parçalanmasının ardından Aralık 1991'de kuruldu. BDT'nin en üst organı olan BDT Devlet Başkanları Konseyi, son olarak Ekim 2024'te Moskova'da düzenlenen toplantıda bir araya gelmiş, toplantıda dönem başkanlığı Rusya'dan Tacikistan'a geçmişti.
"BDT, küresel jeopolitik dönüşümlerin ardından ciddi bir sınavdan geçiyor"
Özbek siyaset uzmanı Rustam Umarov, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Rusya'nın öncülüğünde kurulan BDT, Ukrayna'daki savaşın yol açtığı küresel jeopolitik dönüşümlerin ardından ciddi bir sınavdan geçiyor ve karşılıklı ilişkilerde yıpranma belirtileri gösteriyor." dedi.
BDT ülkeleri arasındaki bazı fikir ayrılıkları yaşandığını ve Rusya'ya yaptırım uygulayan Avrupa Birliği'nin (AB) son dönemde örgüt üyesi ülkelerle ilişkilerini geliştirmeye gayret göstermesinin topluluğun faaliyetini olumsuz etkilediğini dile getiren Umarov, ayrıca son zamanlarda örgüt üyesi bazı ülkeler arasında çeşitli nedenlerden dolayı anlaşmazlık ve gerginliklerin boy gösterdiğine işaret etti.
Böyle bir durumda, jeopolitik gelişmelerin hızla geliştiği bir ortamda BDT'nin geleceğinin pek parlak gözükmediğini söyleyen Umarov, BDT'nin perspektifinin, örgüt üyelerinin Rusya'yla olan ilişkileri ve kendi ulusal çıkarlarını koruma çabaları arasındaki dengeye de bağlı olduğunu ve bu perspektifin gelecekte daha fazla sorgulanabilir hale gelebileceğini savundu.
Son dönemde Rusya'nın örgüte üye bazı ülkelerle ilişkilerinde farklı olumsuzların yaşandığını belirten Umarov, Rusya'nın, çeşitli sebeplerden dolayı Ermenistan ve Azerbaycan'la ilişkilerinde gerginlikler yaşandığını, ayrıca Batı'nın yaptırımlarına hedef olma riskinden dolayı da Orta Asya ülkelerinin Rusya ile ilişkilerde mesafe arayışına girdiğini ileri sürdü.
Umarov, tüm bunlara rağmen Batılı ülkeler tarafından "dışlanan" Rusya için BDT'nin ayrı bir önem taşıdığı, üye ülkelerin Batı pazarlarına erişimi kısıtlanan Rusya için önemli bir ticaret rotası ve dolaylı pazar işlevi gördüğü, Rusya'nın bu ülkelerle ticareti gerçekleştirerek Batı yaptırımlarının etkisini azaltmaya çalıştığı, Rusya'nın bu tür zirvelerle BDT ülkeleriyle ilişkilerini daha güçlü tutmaya gayret gösterdiği yorumunu yaptı.