CENEVRE (AA) - Birleşmiş Milletler (BM) Myanmar Bağımsız Soruşturma Mekanizması, 1 Şubat 2021'de ordunun yönetime el koyduğu Myanmar'da, askeri yönetim yetkilileri tarafından gözaltına alınanlara karşı işlenen, işkence ve cinsel şiddet dahil olduğu suçların kanıtlarını toplama ve bu suçların faillerini tespit konusunda önemli ilerleme kaydettiklerini bildirdi.
BM Myanmar Bağımsız Soruşturma Mekanizması, Myanmar'da yaşananlara ilişkin yeni raporunu paylaştı.
Raporda özetlenen bulguların, yaklaşık 600 görgü tanığı ifadesi dahil, 1300'den fazla kaynaktan toplanan bilgiler ile fotoğraf, video, belge, diğer materyaller ve adli deliller gibi ek kanıtlara dayandığı bildirildi.
1 Temmuz 2024 ila 30 Haziran 2025 dönemine odaklanan raporda, Myanmar'ın gözaltı merkezlerinde dayak, elektrik şoku, boğma, toplu tecavüz ve cinsel şiddet biçimlerini içeren belgelenmiş işkencelerin ayrıntılı olarak ele alındığı bildirildi.
Raporda, "Myanmar'da askeri yönetim yetkilileri tarafından gözaltına alınan kişilere karşı işlenen suçların kanıtlarını toplama ve bu suçların faillerinin kimliğinin tespit edilmesi konusunda önemli ilerleme kaydedildi. İşlenen suçlar arasında işkence ve cinsel şiddet de yer alıyor. Mekanizma ayrıca, muhbir olmakla suçlanan savaşçıları veya sivilleri anında infaz eden faillerin kimliklerini tespit eden kanıtlar da topladı. Bu cinayetler hem Myanmar güvenlik güçleri ve bağlı milisler hem de muhalif silahlı gruplar tarafından işlendi." denildi.
Myanmar'da Mart 2025'te meydana gelen depremi takip eden günler dahil, sivillerin yaralanmasına ve ölümüne yol açan, okullara, evlere ve hastanelere yönelik hava saldırılarıyla ilgili yoğunlaştırılmış soruşturmaların da ayrıntılarıyla anlatıldığı raporda, mekanizmanın, Myanmar Hava Kuvvetlerinin ve komuta zincirinin yapısını analiz ederek failleri tespit ettiğine yer verildi.
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Uluslararası Adalet Divanı (UAD) ve Arjantin'de Arakanlı Müslümanlarla ilgili devam eden davalar üzerinde çalışan yetkililerle ilgili kanıt ve analizleri proaktif olarak paylaşıldığı kaydedilen raporda, Birleşik Krallık dahil belirli bilgi taleplerine yanıt verildiği de belirtildi.
Myanmar'daki ciddi uluslararası suçların sayısı artmaya devam ettiğine işaret edilen raporda, "BM'nin finansman ve likidite krizi nedeniyle Mekanizmanın suçları soruşturmak için ihtiyaç duyduğu kaynaklara erişimi önemli ölçüde azaldı. Mekanizma, çalışmalarını mümkün olduğunca verimli ve etkili şekilde yürütmek için tüm stratejileri araştırmaya devam ediyor." denildi.
- "Faillerin eylemlerinden dolayı mahkemede hesap vermek zorunda kalacakları güne doğru ilerliyoruz"
Raporda görüşlerine yer verilen Birleşmiş Milletler (BM) Myanmar Bağımsız Soruşturma Mekanizması Başkanı Nicholas Koumjian, Myanmar'daki gözaltı merkezlerinde sistematik işkenceye dair görgü tanığı ifadeleri dahil önemli kanıtlar ortaya çıkardıklarını kaydetti.
Koumjian, "Bu tesisleri denetleyen komutanlar da dahil olmak üzere failleri tespit etmede ilerleme kaydettik ve bu suçları kovuşturmaya istekli ve muktedir tüm yargı bölgelerini desteklemeye hazırız. Raporumuz, Myanmar'da işlenen vahşetin sıklığı ve bunda sürekli bir artış olduğunu vurguluyor. Faillerin eylemlerinden dolayı mahkemede hesap vermek zorunda kalacakları güne doğru ilerliyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
- Myanmar'daki askeri darbe
Myanmar ordusu, 2020'deki genel seçimde hile yapıldığı iddialarının ortaya atılması ve ülkede siyasi gerilim yaşanmasının ardından 1 Şubat 2021'de yönetime el koymuştu.
Ordu, ülkenin fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere, pek çok yetkiliyi ve iktidar partisi yöneticisini gözaltına alarak 1 yıllığına OHAL ilan etmişti. OHAL, süregelen çatışmalar gerekçe gösterilerek uzatılmıştı.
Myanmar Ulusal Demokratik İttifak Ordusu, Budist Arakan Ordusu ve Ta'ang Ulusal Kurtuluş Ordusundan silahlı grupları bünyesinde toplayan "Üç Kardeşler İttifakı", Myanmar ordusuna karşı silahlı eylemler başlatmıştı.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi Sözcüsü Liz Throssell, Eylül 2024'te yaptığı açıklamada, Myanmar'da askeri darbenin gerçekleştirildiği 2021'den bu yana en az 5 bin 350 sivilin öldürüldüğünü, 3,3 milyondan fazla kişinin yerinden edildiğini söylemişti.
Myanmar'da askeri yönetim 31 Temmuz'da, yıl sonunda yapılması planlanan genel seçimler öncesinde, ülkede 4,5 yıldır süren OHAL'i sona erdirmişti.
