ABD'de tarihin en uzun hükümet kapanmasının sona ermesi ve ABD Başkanı Donald Trump’ın enflasyon endişeleri nedeniyle tarifelere yönelik geri adımlarının fiyatlamalar üzerindeki etkileri devam ederken, açıklanmaya başlanan ABD makroekonomik verileri de yatırımcılar tarafından yakından izleniyor.
Tamamlanan haftada açıklanan verilere göre, ABD'de tarım dışı istihdam eylülde 119 bin kişi artarak beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, işsizlik oranı yüzde 4,3'ten 4,4'e yükseldi. Ülkede ilk kez işsizlik maaşı başvurusu yapanların sayısı ise 15 Kasım ile biten haftada, bir önceki haftaya kıyasla 8 bin azalarak 220 bine geriledi.
Beklentilerin üzerinde gelen istihdam artışı, ABD Merkez Bankasının (Fed) 9-10 Aralık tarihlerindeki toplantısı öncesinde yayımlanan son istihdam verisi olarak öne çıktı.
Öte yandan, ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS), federal hükümetin kapalı olduğu süreçte verilerin toplanamaması nedeniyle ekim ayına ilişkin Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verisinin yayımlanmayacağını duyurdu.
Fed mesajları para piyasalarını dalgalandırdı
Para piyasalarında, Fed'in aralık ayı toplantısına yönelik faiz indirim beklentileri, Fed yetkililerinden gelen ayrışan mesajların etkisiyle hafta boyunca sert dalgalanmalar gösterirken, bankanın söz konusu toplantıda alacağı karara ilişkin belirsizlikler yüksek kalmaya devam etti.
Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee ise enflasyonda kaydedilen ilerlemenin durmuş gibi göründüğünü ve ters yöne gidebileceğine dair uyarılar verdiğini belirterek, bunun kendisini huzursuz ettiğini ifade etti.
Fed Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook ise geçen hafta "yüksek değerleme" endişelerine yönelik konuşurken finansal sistemdeki bazı risklere vurgu yaptı.
Cook, ABD ekonomisini desteklemeye yardımcı olan tarihsel olarak yüksek seviyelerdeki varlık fiyatlarındaki bir çöküşe şaşırmayacağını belirterek, "Şu anda, varlık fiyatlarında büyük düşüşler yaşanma olasılığının arttığını izliyorum." dedi.
Böyle bir düşüşün tek başına finans piyasalarında istikrarsızlığa işaret etmeyeceğini aktaran Cook, finansal sistem için bir dizi risk bulunduğunu, bunların ise hızla büyüyen özel kredi piyasaları, hazine menkul kıymetleri piyasasındaki hedge fon ticareti ve makine tabanlı ticarette üretken yapay zekanın benimsenmesinin yer aldığını bildirdi.
Cook'un açıklamalarının ardından, para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in aralık toplantısında faiz indirimine gitme olasılığı hafta ortasında yüzde 30 seviyelerine kadar geriledi.
Buna karşın, New York Fed Başkanı John Williams, iş gücü piyasasının zayıflamasıyla kısa vadede faiz oranlarının yeniden düşürülmesi için alan gördüğünü söyledi.
İstihdama yönelik aşağı yönlü risklerin arttığını, enflasyona yönelik yukarı yönlü risklerin ise azaldığını belirten Williams, para politikasının ılımlı şekilde kısıtlayıcı olduğunu düşündüğünü aktardı.
Williams'ın açıklamaları sonrasında para piyasalarındaki fiyatlamalarda, Fed'in aralık toplantısında faiz indirimine gitme olasılığı, hafta ortasında gerilediği yaklaşık yüzde 30 seviyesinden yüzde 70'in üzerine çıktı.
Söz konusu gelişmelerin ardından ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi, haftayı yüzde 4,07 seviyesinden tamamlarken, dolar endeksi yüzde 0,7 artışla 100,2'ye yükseldi.
Değerli metaller negatif seyretti
Değerli metaller, tamamlanan haftada ABD'den gelen para politikası sinyallerine duyarlı bir seyir izlerken, dolar endeksindeki yükseliş ve faiz indirimi beklentilerinin zayıflamasıyla artan satış baskısı sonucu hafta negatif bir seyirle tamamlandı.
Fed üyelerinin şahin tutumunu sürdürmesi ve ABD'de ekim ayında tarım dışı istihdamın beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi, Fed'in aralıkta faiz indirimine gideceğine yönelik beklentileri zayıflatarak, güvenli liman olarak görülen varlıklarda satış baskısı oluşturdu.
Haftanın son işlem gününde ise Williams'ın "güvercin" tondaki açıklamaları piyasalarda risk iştahını destekledi.
Analistler, bu gelişmelerle faiz indirimi beklentilerinin zayıflaması sonucu hafta boyu değer kaybeden değerli metallerin, haftanın son işlem gününde kayıplarının bir kısmını telafi ettiğini belirtti.
Değerli metallerde, ons bazında fiyatlar, platinde yüzde 1,8, gümüşte yüzde 1,3, paladyumda yüzde 0,8 ve altında yüzde 0,5 değer kaybetti.
Baz metallerde Çin baskısı devam ediyor
Baz metallerde, Fed'in para politikasına ilişkin belirsizliklerin yanı sıra Çin'den gelen zayıf veriler de fiyatlar üzerinde baskı oluşturan bir diğer unsur olarak öne çıktı.
Çin’e ait sanayi üretimi ve perakende satış verilerinin açıklandığı önceki haftanın ardından, tamamlanan haftada yayımlanan veriler, ülkenin çelik üretiminin ekimde aylık bazda yüzde 2, yıllık bazda ise yüzde 12,1 gerilediğine işaret etti.
Bakır fiyatları, ABD’de faiz indirimine yönelik beklentilerin zayıflaması ve Çin’den gelen zayıf makroekonomik veriler nedeniyle satış baskısı altında kaldı.
Analistler, bakır fiyatlarının yıl içinde görülen zayıf dolar ve maden arzındaki aksaklıkların etkisiyle ekim ayında kısa süreliğine rekor seviyelere yaklaştığını, ancak dünyanın en büyük metal tüketicisi Çin’den gelen talep endişelerinin ralliyi sınırlandırdığını kaydetti.
Bu gelişmelerle baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar libre bazında çinkoda yatay seyrederken, kurşunda yüzde 2,5, bakırda yüzde 1, alüminyumda yüzde 0,4 ve nikelde yüzde 0,2 azaldı.
Petrolde jeopolitik rahatlama fiyatları baskıladı
Petrol fiyatları, tamamlanan haftada aşağı yönlü bir seyir izlerken, fiyatlamalarda ABD'nin Rusya ile Ukrayna arasındaki barış girişimlerini hızlandırmasına bağlı olarak küresel arzın artabileceği beklentisi ve ABD dolarının güçlenmesi etkili oldu.
ABD'nin Rusya ile Ukrayna arasında olası bir barış planı için bastırdığına ilişkin haberler, savaş kaynaklı arz risklerinin azalabileceği beklentisini güçlendirdi. Buna karşın, ABD'nin Rusya merkezli Rosneft ve Lukoil gibi Rus enerji şirketlerine yönelik yeni yaptırımlarının yürürlüğe girmesi piyasalarda kısa süreli belirsizlik yaratsa da barış ihtimalinin öne çıkması petrol fiyatları üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturdu.
Güçlü seyreden ABD doları da petrol üzerinde ilave baskı yarattı. Dolar endeksinin 6 ayın zirvesine yükselmesi, dolar bazlı petrolü küresel ölçekte daha pahalı hale getirerek talebi olumsuz etkiledi.
Doğal gaz cephesindeki fiyatlamalarda ise pozitif bir seyir izlendi. Kuzey yarımkürede beklenen soğuk kış koşulları ve ABD’den rekor düzeyde LNG ihracatı, gaz talebini artırırken, ABD'de doğal gaz fiyatları kasım başından bu yana yüzde 50’nin üzerinde yükseldi.
Ülkede iç gaz üretimi ve stoklar tarihi yüksek seviyelerde bulunmayı sürdürse de aralık başında beklenen soğuk hava dalgası, fiyatlardaki yükselişi destekledi.
Bu gelişmelerle, Brent petrolün varil fiyatı yüzde 3,1 azalırken, New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 0,3 değer kazandı.
Tarım emtiaları karışık seyretti
Tarım emtiaları güçlü üretim rakamları ve yüksek stoklarla fiyatlar üzerinde baskı oluşturmaya devam ederken, haftayı karışık bir seyirle tamamladı.
Çin'in ABD'den gerçekleştirdiği yüksek hacimli soya fasulyesi alımları kısa vadede fiyatları yukarı çekerken, yatırımcıların odağına Brezilya'nın rekor üretim ve ihracat hedefleri ile Çin'deki stok fazlasına dair haber akışı yerleşti.
Buğday ve mısırda ise Rusya, Hindistan, Brezilya ve Avustralya'dan gelen rekor üretim haberleri, Uluslararası Hububat Konseyi’nin yukarı yönlü revizyonları ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütünün hububat üretiminde genel artışa işaret eden tahminleri, fiyatlardaki yükselişlerin kar satışlarıyla sınırlanmasına neden oldu.
Pirinçte ise Asya kaynaklı rekor üretim beklentileri ile Hindistan'ın rekor hububat rekoltesi, fiyatları aşağı yönlü baskılayan temel unsur olmayı sürdürdü.
Bu gelişmelerle, bu hafta Chicago Ticaret Borsası'nda kile başına fiyatlar mısırda yüzde 1,4, pirinçte yüzde 0,5, değer kaybederken, buğdayda yüzde 0,1 ve soya fasulyesinde yüzde 0,2 arttı.
Yumuşak emtialar olarak nitelendirilen kahve ve kakao gibi ürünler, tamamlanan haftada yükselen dolar endeksinin etkisiyle değer kaybetti.
Dolar endeksindeki yükselişin yanı sıra küresel gıda enflasyonuyla mücadele kapsamında ABD yönetiminin bir önceki hafta bazı tarım ürünlerindeki ithalat vergilerini geri çekmesine ilişkin kararının etkileri de piyasalar üzerinde hissedilmeye devam etti.
ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'te libre bazında fiyatlar, kahvede yüzde 0,5 pamukta yüzde 0,3, şekerde yüzde 1,3 azaldı. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı yüzde 5,5 düşüşle tamamladı.
