Gıda güvenliği alanında uzmanlar, son dönemlerde hem doğal ortamlardan kontrolsüz şekilde toplanan bitkiler hem de toplu yemek organizasyonlarında yaşanan hijyen eksikliği nedeniyle zehirlenme vakalarının arttığını belirtiyor. Bu durum, özellikle kır gezileri, yayla toplanmaları, piknikler ve kalabalık şenlikler gibi toplu gıda tüketiminin yoğun olduğu dönemlerde daha belirgin hale geliyor.
Kontrolsüz Bitki Toplama Tehlikesi
Doğada bulunabilen mantar, yabani ot ve diğer yenilebilir bitkiler halk arasında yaygın şekilde toplanıyor. Ancak uzmanlara göre;
-
Doğru tür ayrımının yapılamaması,
-
Toplama koşullarının hijyenik olmaması,
-
Bitkilerin işlenmeden, temizlenmeden tüketilmesi
zehirlenme riskini artırıyor.
Gıda Toksikoloji Uzmanı Prof. Dr. Emre Yılmaz, “Bir yabani otun yenebilir türüne 1 cm bile yaklaşan bir başka türü ciddi zehirleyebilir. Doğadan toplama ancak uzman gözetiminde yapılmalı” diyor.
Toplu Yemek Organizasyonlarında Hijyen Eksikliği
Düğünler, dernek yemekleri, piknikler gibi toplu yiyecek sunulan etkinliklerde;
-
Yeterli soğuk zincir uygulanmaması,
-
Gıda hazırlama ve sunum koşullarında hijyen standartlarının düşük olması,
-
Gıda saklama sürelerinin göz ardı edilmesi
gibi faktörler, zehirlenme vakalarında artış yaratıyor. Örneğin, geçen yıl benzer yemek organizasyonlarında ortaya çıkan toplu gıda zehirlenmeleri, Sağlık Bakanlığı verilerine göre %14 artış gösterdi.
Belirtiler ve Acil Müdahale
Gıda zehirlenmesi genellikle; ani başlayan bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı ve ateş gibi belirtilerle kendini gösteriyor. Uzmanlar, bu tür semptomlar görüldüğünde 24-48 saat içinde tıbbi yardım alınması gerektiğini vurguluyor.
Prof. Dr. Yılmaz, “Geç kalınan vakalarda dehidrasyon, böbrek yetmezliği gibi komplikasyonlar gelişebilir. Özellikle çocuk, yaşlı ve kronik hastalığı olan bireyler risk altında” şeklinde uyarıyor.
Nasıl Korunuruz?
-
Doğadan toplama yapılacaksa mutlaka uzman eşliği ve güvenilir kaynak doğrulamasına dikkat edilmeli.
-
Toplu organizasyonlarda yemek hazırlayan kişi ya da kurumun gıda hijyeni sertifikası olup olmadığı kontrol edilmeli.
-
Gıdalar düzgün şekilde saklanmalı, özellikle sıcak havalarda soğuk zincir sağlanmalı.
-
Yenilecek yiyecekler gözle görülebilir bir şekilde bozulmamış olmalı, şüpheli durum varsa tüketılmamalı.
-
Mikrobiyolojik veya kimyasal kontaminasyon riski olan durumlarda sağlık kuruluşlarına başvurulmalı.
Sonuç: Bilinçli Tüketim Hayati Önemde
Kontrolsüz bitki toplama ve toplu yemeklerin düzensiz yapılması, gıda güvenliğinin en hassas noktalarından biri haline gelmiş durumda. Bilinçli davranmak ve hijyen standartlarına uymak, hem bireysel hem toplumsal düzeyde ciddi sağlık sorunlarının önüne geçebilir.