Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), solunum yollarında daralma ve akciğer dokusunda hasar oluşmasıyla ortaya çıkan, ilerleyici bir solunum sistemi hastalığıdır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre KOAH, dünya genelinde en yaygın görülen kronik hastalıklardan biri olup, ölüm nedenleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır.
Uzmanlar, hastalığın erken dönemlerde belirti vermeden ilerleyebildiğini, bu nedenle farkındalık ve düzenli sağlık kontrollerinin kritik olduğunu belirtiyor.
KOAH Belirtileri Nelerdir?
KOAH, genellikle yavaş ilerlediği için hastalar belirtileri uzun süre “normal” kabul edebilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:
-
Uzun süreli kronik öksürük
-
Balgam çıkarma
-
Nefes darlığı, özellikle efor sırasında
-
Göğüste sıkışma hissi
-
Hızlı nefes alıp verme
-
Sık tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları
KOAH Neden Olur? En Büyük Suçlu Sigara
KOAH’ın temel nedenleri arasında çevresel faktörler yer alsa da en büyük risk faktörü sigara olarak kabul ediliyor.
Sigara Kullanımı
-
KOAH vakalarının yaklaşık %90’ı sigarayla ilişkilidir.
-
Sigara dumanındaki toksik maddeler, akciğer dokusunda geri dönüşü olmayan hasarlara yol açar.
Pasif İçicilik
Sigara içmeyen ancak dumana maruz kalan bireylerde de risk artar.
Hava Kirliliği ve Mesleki Maruziyet
-
Tozlu işlerde çalışanlar,
-
Kimyasal maddelere maruz kalan işçiler
KOAH açısından yüksek risk grubundadır.
Genetik Faktörler
Nadir görülen alfa-1 antitripsin eksikliği, bazı kişilerde genç yaşta KOAH gelişmesine neden olabilir.
KOAH Tedavisi Nasıl Yapılır?
KOAH tamamen iyileştirilebilen bir hastalık olmasa da doğru tedavi ile yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılabilir.
1. Sigaranın Bırakılması
Tedavinin en kritik adımıdır. Sigaranın bırakılması hastalığın ilerlemesini büyük ölçüde yavaşlatır.
2. İnhaler (Nefes Açıcı) İlaçlar
Bronkodilatör ve kortikosteroid içeren solunum ilaçları, akciğer kapasitesini artırır ve nefes almayı kolaylaştırır.
3. Oksijen Tedavisi
İleri evre KOAH hastalarında evde veya hastanede uygulanabilir.
4. Pulmoner Rehabilitasyon
Solunum egzersizleri ve fiziksel kapasiteyi artıran programlar, hastaların günlük yaşamda daha rahat nefes almasını sağlar.
5. Aşılar
Grip ve zatürre aşıları, enfeksiyonların ağırlaşmasını önlemek için KOAH hastalarında büyük önem taşır.
KOAH’tan Korunmak İçin Neler Yapılmalı?
-
Sigara ve tütün ürünlerinden uzak durmak
-
Pasif içicilikten korunmak
-
Düzenli akciğer taraması yaptırmak
-
Tozlu ve kimyasal ortamlarda korunma ekipmanı kullanmak
-
Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz yapmak
Uzmanlar, “KOAH’ın %80’den fazlası önlenebilir bir hastalıktır. En etkili koruyucu yöntem sigarayı bırakmaktır” ifadelerini kullanıyor.
Sonuç: Erken Tanı Hayat Kurtarır
KOAH, geç fark edildiğinde yaşamı ciddi şekilde kısıtlayabilen ancak erken evrede yönetilebilen bir hastalık. Solunum şikâyetleri yaşayan bireylerin bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurması, hem tanı hem de tedavi açısından hayati önem taşıyor.