(AA)- Kakao fiyatları, Batı Afrika'daki kuraklık endişelerinin azalması ve rekoltedeki artışla bu yıl uluslararası piyasalarda yüzde 40'tan fazla geriledi.
Kakao bu yıl emtia piyasasında en sert dalgalanma yaşayan ürünler arasında yer aldı.
ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'de kakaonun ton fiyatı 2024 sonundan bu yana yüzde 40'ın üzerinde gerileyerek 7 bin doların altına indi.
Kakao fiyatlarında zayıflayan taleple birlikte arzın artacağı beklentisiyle bu yıl sert düşüşler görüldü.
Batı Afrika'da yağmurların kuraklık koşullarını hafifletmesi ve kakao ağaçlarının çiçeklenmesinin artışıyla üretimin de artacağı öngörüleri fiyatları baskı altında bıraktı.
Yüksek kakao fiyatları ve tarifelerin çikolata talebini azaltabileceği endişesi de kakao fiyatlarını baskı altında tutan bir diğer unsur oldu.
Batı Afrika'da kakao üretiminin daha fazla artacağına yönelik öngörüler ise fiyatları aşağı yönlü etkiliyor.
Analistler, kakaoda gelecek sezona ilişkin üretim tahminlerinin arttığını belirterek, kısa yönlü yukarı yönlü fiyat hareketleri olsa bile genel eğilimin aşağı yönlü olduğunu ifade etti.
Fiyatlar geçen yıl arza yönelik endişelerle 12 bin 931 dolarla rekor tazelemişti. Olumsuz hava koşullarının Batı Afrika'daki mahsuller için tehlike arz etmesi ve küresel stoklardaki düşüş nedeniyle fiyatlarda ralli görülmüştü.
Fildişi Sahili ve Gana'daki zayıf üretim nedeniyle kakao fiyatlarında yıl genelinde arza ilişkin endişeler fiyatların rekor kırmasında önemli rol oynadı.
Fildişi Sahili'ndeki ihracatçıların kötü kalite nedeniyle kakao çekirdeklerini reddettiği bildirilirken, bu durumun küresel kakao arzını olumsuz etkileyebileceği tahmin ediliyordu. Ülkede kakao hasadında görülen azalış da fiyatların artmasına neden olmuştu.
Fildişi Sahili ve Gana'daki büyük kakao fabrikalarının tohum maliyetlerini karşılayamadığı için üretimi kısma veya durdurma kararı almasından dolayı fiyatlar geçen yıl üst üste rekor tazeledi.
Arzda sorunların ana nedeni uzun süreli kuraklık ve şiddetli yağmur gibi kötü hava koşulları gösterilirken, bitki hastalıkları da mahsulü etkiledi. Özellikle ağaçların ölmesine neden olan CSSVD virüsü üretimde sıkıntı yarattı.
Kalite sorunu kakaoda yükselişe yol açtı
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede kakao fiyatlarının geçen sene ciddi anlamda yükseldiğini belirtti.
Hatta yılın ilk yarısında yeniden fiyatların yükseldiğini ifade eden Ergezen, aslında ilk yükselişin özellikle Batı Afrika'da kakao rekoltesindeki azalıştan kaynaklandığını söyledi.
Ergezen, "Batı Afrika dünya kakao üretiminin yüzde 70'ini gerçekleştiriyor. İki ülke Fildişi sahili ve Gana ise bu üretimin yaklaşık yüzde 60'ını yapıyor. Dolayısıyla bu bölgede yaşanan özellikle kakao ağaçlarındaki böceklenme rekoltede düşüşe yol açmıştı. Ciddi fiyat artışları görmüştük. Sonrasında ise bu sene özellikle Fildişi Sahili'nden Avrupa'ya gönderilen kakaolarda kalite sorunu yaşandı. Bu yine fiyatların yükselişine yol açmıştı." ifadelerini kullandı.
Geçen seneye göre bu sene kakao rekoltesinde artış beklendiğini vurgulayan Ergezen, bunun da arz tarafında artış anlamına geldiğini dile getirdi.
Ergezen, "Özellikle kakao rekoltesindeki artış fiyatları baskılıyor. Rekoltede artışlar gelebilir. Fiyatlardaki düşüş eğiliminin devam edeceğini, yani satış baskısının önümüzdeki dönem de devam etmesini bekliyorum." diye konuştu.
"Piyasadaki arz fazlalığı üretimdeki toparlanma ve talep düşüşünden kaynaklanıyor"
Rabobank Emtia Analisti Oran van Dort da kakaoda 2025/2026 sezonunda önemli bir arz fazlalığının olacağının öngörüldüğünü belirtti.
"Kakao piyasasındaki arz fazlalığı üretimdeki toparlanma ve devam eden talep düşüşünden kaynaklanıyor." değerlendirmesinde bulunan Dort, Fildişi Sahili ve Gana dışındaki üretimin özellikle Ekvador, Brezilya, Peru, Nijerya ve Kamerun'da 2024/2025 sezonunda güçlü bir büyüme gösterdiğini ve bu eğilimin devam etmesinin beklendiğini dile getirdi.
Dort, "Özellikle son dönemdeki ürünlerin hayal kırıklığı yaratan performansı göz önüne alındığında Fildişi Sahili ve Gana'da da üretimde toparlanma bekliyoruz." dedi.
Talep tarafındaki bozulmanın tahmin edilenden daha yavaş gerçekleştiğini ancak 2026 boyunca devam etmesinin beklendiğini vurgulayan Dort, "Önümüzdeki dönemde arza yönelik fazlalık oluşacağına yönelik tahminler nedeniyle kakaonun kısa ve orta vadede kademeli olarak aşağı yönlü bir eğilim göstermesini bekliyoruz." ifadesini kullandı.
Dort, fiyatların 2023 öncesi seviyelere kıyasla yüksek kalmasının muhtemel olduğunu belirterek, Gana ve Fildişi Sahili'ndeki sistemik arz yönlü kısıtlamaların devam etmesi beklendiği için fiyatların ton başına 3 bin dolarının altına düşmeyeceği öngörüsünde bulundu.
