Antik Roma döneminde sıkça kullanılan “polis” kelimesi, bugün anlaşıldığı gibi güvenlik güçlerini değil, şehir-devletlerini ifade ediyordu. “Polis” kelimesi aslında Antik Yunan kökenlidir ve "şehir" ya da "kent devleti" anlamına gelir. Roma, bu yapıyı miras alarak birçok şehirde benzer bir sistem kurmuştur.
Roma İmparatorluğu döneminde, Anadolu'dan Kuzey Afrika’ya, Avrupa'nın içlerine kadar uzanan geniş coğrafyada birçok “polis” niteliğinde şehir yer almaktaydı. Bu şehirler, hem yerel yönetime sahipti hem de ticaret, siyaset, hukuk ve kültür açısından önemli merkezlerdi.
Bazı polis şehirleri Roma tarafından doğrudan kolonileştirilirken, bazıları yerli halklar tarafından kurulmuş ve sonradan Roma hâkimiyetine girmiştir. Bu şehirlerde forumlar (meydanlar), tapınaklar, amfitiyatrolar, hamamlar ve kamu binaları bulunuyordu. Ayrıca Roma hukuk sistemi bu şehirlerde uygulanır, kamu düzeni Roma valileri ve şehir meclisleri tarafından sağlanırdı.
Anadolu’daki Efes, Bergama, Side ve Antalya (Attaleia) gibi şehirler de Roma döneminde gelişmiş polis statüsündeki önemli merkezlerdendi.
Uzmanlara göre bu şehirler, Roma'nın sadece askerî değil, kültürel ve siyasi gücünü de yaydığı merkezler olarak işlev gördü. Ayrıca Roma vatandaşlığı verilen bu şehirlerde, halk Roma yasalarına tabi olur ve İmparator'a bağlılık gösterirdi.
