AA-Duşanbe
Orta Asya'nın en fazla buzul barındıran ülkelerinden biri olan Tacikistan, iklim değişikliğinin etkisiyle buzul alanlarında büyük kayıp yaşıyor.
Yaklaşık 14 bin buzula ev sahipliği yapan ülkede, son birkaç yılda 1300'den fazla buzul kütlesi tamamen erirken, 1930'dan bu yana ülkedeki toplam buzul alanının yaklaşık yüzde 30'u kayboldu.
Tacikistan'daki buzullar, bölgedeki tatlı su kaynaklarının yarısından fazlasını karşıladığı için Orta Asya'nın su kaynakları açısından hayati öneme sahip. Bu buzullar ayrıca, tarım ve enerji üretimi açısından öneme sahip Ceyhun ve Vahş gibi nehirlerin kaynağını da oluşturuyor.
Ancak buzulların hızla erimesi, kısa vadede su seviyelerinde artışa ve sel ile toprak kaymaları gibi doğal afetlerin daha sık yaşanmasına neden oluyor.
Uzun vadede ise buzul kütlesindeki kayıp, bölgenin su kaynaklarını tehdit ederek gıda güvenliği ve enerji üretimi üzerinde riskler oluşturuyor.
Buzul erimesine bağlı afetler, temel hizmetlere erişimi zorlaştırıyor
Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) tarafından hazırlanan "Tacikistan'da Çocuklar, İklim ve Çevre" raporunda, mevcut erime hızının devam etmesi halinde, Tacikistan'daki buzul bölgelerinin 2050'ye kadar yüzde 15 ila 20 oranında küçülmesi, küçük buzulların ise gelecek 30 ila 40 yıl içinde tamamen yok olması öngörüldü.
Tacikistan'da ortalama sıcaklıkların 2030'a kadar 1,4 derece, 2050'ye kadar ise 2,6 santigrat derece artmasının beklendiği kaydedilen raporda, artan sıcaklıkların hızlandırdığı buzul erimesinin, ülkedeki çocuklar için giderek büyüyen ve acil müdahale gerektiren bir tehdit oluşturduğu aktarıldı.
Raporda, "Buzul erimesi kaynaklı sel, su kıtlığı ve kuraklık gibi tehlikeler, çocukların sağlığını ve genel yaşam koşullarını ciddi şekilde tehdit ediyor. Bu riskler, çocukların temiz suya, sağlık hizmetlerine, eğitime ve yeterli beslenmeye erişimini riske atıyor." ifadesi kullanıldı.
Buzul kaybı, tarımla geçinen halkı da etkiliyor
UNICEF Tacikistan Gençlik Danışma Grubu Üyesi Samir Shorahmatulloev, Tacikistan hükümetinin girişimiyle başkent Duşanbe'de düzenlenen Buzulların Korunması Konferansı marjında AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Buzulların özellikle kurak mevsimlerde ülkenin en önemli su kaynaklarından biri olduğunu belirten Shorahmatulloev, buzul erimesinin ciddi sonuçlar doğurduğuna dikkati çekti.
Shorahmatulloev, "Özellikle buzul erimesinin hızlandığı dönemlerde sel ve çamur seli gibi afetler yaşanıyor. Bu felaketler kırsal bölgeleri büyük ölçüde etkiliyor ve elbette bu da Tacikistan halkı için ciddi sıkıntılar yaratıyor." dedi.
Ülke nüfusunun yüzde 70'inin gençlerden oluştuğunu vurgulayan Shorahmatulloev, bu genç nüfusun yüzde 74'ünün iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine maruz kaldığını söyledi.
Buzul erimesinin sadece sel riskiyle sınırlı kalmadığını, tarımı da derinden etkilediğini belirten Shorahmatulloev, "(Buzul erimesi sonucu) 2050'ye kadar tarım alanlarının yüzde 8 oranında azalacağı öngörülüyor. Bu durum, bazı kırsal bölgelerde temel geçim kaynağı olan tarımsal üretimin sürdürülemeyeceği anlamına geliyor." ifadelerini kullandı.
Afetlere karşı erken uyarı sisteminin önemi
Tacikistan'da özellikle kırsal alanların, buzul erimesine bağlı sel felaketlerinden ağır şekilde etkilendiğine dikkati çeken Shorahmatulloev, erken uyarı sistemlerinin bu noktada hayati önem taşıdığını söyledi.
Shorahmatulloev, "İnsanlar, sel gibi afetlerin ne zaman gerçekleşeceğini bilemiyor. Bu yüzden telefonlarına ya da televizyonlara gönderilecek bir uyarı sistemi, hayat kurtarıcı olabilir. Erken uyarı sisteminin Tacikistan'a getirilmesi çok değerli olur." diye konuştu.
Hızla yükselen sıcaklıkların afet riskini daha da artırdığına işaret eden Shorahmatulloev, bu değişen koşullara uyum sağlamak için Tacikistan'ın kendi teknolojik çözümlerini ve yenilikçi sistemlerini geliştirmesi gerektiğini belirtti.
Konferans, buzulların durumuna ilişkin farkındalığı artıracak
Shorahmatulloev, Tacikistan'ın ev sahipliğinde düzenlenen uluslararası konferansın, buzul kaynaklarının korunmasına yönelik farkındalığı artıracağını söyledi.
UNICEF olarak konferansta yalnızca video ve fotoğraf gösterimleriyle değil, aynı zamanda çocukların iklim değişikliğinden nasıl etkilendiğini ortaya koyan çalışmalarla da yer aldıklarını ifade eden Shorahmatulloev, çocukların bu süreci en az yetişkinler kadar ciddiye aldığına işaret etti.
