Destan, Uygur Türkleri'nin nasıl türediğini ve yeryüzüne nasıl yayıldığını mitolojik bir dille anlatıyor. Çin kaynaklarına da geçmiş olan bu destan, özellikle Uygur Kağanlığı döneminde şekillenmiş ve sözlü gelenekte yüzyıllar boyunca aktarılmıştır.
Bir Işık ve Kutsal Ağaçtan Doğan Soy
Türeyiş Destanı'na göre, Tanrı Dağları’nda kutsal kabul edilen bir dağın eteğinde yaşayan bir hükümdarın üç oğlu vardır. Bir gün gökten inen kutsal bir ışık, bir ağacın üzerine düşer ve o ağaçtan üç kız çocuğu doğar. Bu kızların kutsal olduğuna inanılır. Hükümdar, oğullarını bu kızlarla evlendirir. İşte bu evliliklerden Uygur Türkleri’nin türediğine inanılır.
Bu anlatı, Türklerin soyunun ilahi bir kaynağa dayandığı inancını güçlendirir. Aynı zamanda Türklerin doğayla ve gökyüzüyle kurduğu bağa, kutsal ışık ve ağaç figürleriyle işaret edilir.
Milli Kimlik ve Kültürel Hafıza Açısından Önemi Büyük
Türeyiş Destanı, yalnızca bir mitolojik anlatı değil; aynı zamanda Türk topluluklarının kökenlerine dair kolektif hafızasının bir parçasıdır. Bugün dahi, Türk mitolojisi ve edebiyatı üzerine yapılan akademik çalışmalarda bu destan önemli bir kaynak olarak değerlendirilir.
Destan, Türklerin tarih boyunca doğaya, kutsal varlıklara ve aile bağlarına verdiği önemi gözler önüne sererken, bir milletin kendisini nasıl tanımladığını da ortaya koyar.
