Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından sağlanan ve Dünya Fikri Mülkiyet Örgütünün (WIPO) yayımladığı Dünya Fikri Mülkiyet Göstergeleri 2025 Raporu, Türkiye'nin patent, marka ve tasarım alanlarında küresel çapta güçlü bir performans sergilediğini ortaya koydu. Türkiye, 2024 yılında birçok kategoride dünya sıralamasında üst basamaklara tırmanmayı başardı.
Patentte İnanılmaz Sıçrama: %38,9 Tescil Artışı
Türkiye, 2024 yılında patent alanında dünya ortalamasının oldukça üzerinde bir büyüme kaydetti:
-
Başvuru Artışı: Bir önceki yıla göre patent başvurularında yüzde 18,4 artış görüldü.
-
Tescil Artışı: Tescil sayısındaki artış ise yüzde 38,9 gibi dikkat çekici bir seviyeye ulaştı.
-
Sıralamada Yükseliş: Türkiye, 2024'te 10 bin 4 yerli patent başvurusuyla dünya sıralamasında 12. sıradan 10. sıraya yükseldi. Türkiye bu başarıyla İngiltere ve Fransa gibi ülkelerin ardından yer aldı.
Kadın Buluşçular ve Hidroenerji Liderliği
Raporda, Türkiye'nin bazı niş alanlarda küresel liderliğe yükseldiği de gözlemlendi:
-
Kadın Buluşçu Oranı: Uluslararası Patent İşbirliği Anlaşması (PCT) kapsamında başvuru yapan kadın buluşçu oranında %26,1 ile Türkiye dünya lideri konumuna geldi.
-
Teknoloji Odaklanması: Patent verileri, Türkiye'nin özellikle hidroenerji teknolojilerinde uzmanlaştığını işaret etti.
-
Diğer Sıralamalar: Türkiye, 2014–2024 döneminde kişi başına düşen patent başvurusu artışında dünya 2'ncisi, yerli faydalı model başvurularında ise dünya 7'ncisi oldu. Ayrıca patent uzmanı sayısı (181) ile de dünya 10.'su oldu.
Marka ve Tasarımda Avrupa Zirvesi
Patent performansının yanı sıra, Türkiye marka ve tasarım tescillerinde de Avrupa ve dünya çapında iddialı konumunu pekiştirdi:
Marka Başvurularında Dünya 6.'sı
-
Yerli Marka Başvurusu: 2024'te 366 bin 543 yerli marka başvurusuyla Türkiye, dünyada 6. sıraya yerleşirken, Avrupa'da 2. sıranın sahibi oldu.
-
Marka Tescilleri: Yerli marka tescillerinde ise 284 bin 781 tescille Avrupa'da birinci, dünyada 4. sırada yer aldı.
Tasarım Başvurularında İlk 3'te
-
Yerli Tasarım Başvurusu: Türkiye, geçen yıl 41 bin 875 yerli tasarım başvurusuyla dünyada 3. sıraya yükseldi.
-
Sektörel Dağılım: Tasarım başvurularında en yoğun alan %25,8 ile mobilya ve ev eşyaları oldu. Bunu reklamcılık (%19,2) ve tekstil (%13,4) izledi.
-
Yoğunluk Sıralaması: Yerli tasarım yoğunluğunda Türkiye, gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranla dünya 4'üncüsü, nüfusa göre ise dünya 5'incisi olarak konumlandı.
WIPO raporu, Türkiye'nin fikri mülkiyet alanında sergilediği bu istikrarlı büyümenin, ülkenin Ar-Ge ve inovasyon kapasitesinin somut göstergeleri olduğunu teyit etti.
