TUSAŞ, 1973 yılında “TUSAŞ-Türk Uçak Sanayii Anonim Ortaklığı” adıyla kuruldu; 1984 yılında Türk-Amerikan yatırım ortaklığı olarak TUSAŞ ve General Dynamics (bugünkü adıyla Lockheed Martin) ortaklığında TAI kuruldu. 2005 yılında F-16 projesinin başarılı bir şekilde sonuçlanmasından sonra, Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatıyla, TAI'nin yabancı hisseleri Türk hissedarlar tarafından satın alındı ve TUSAŞ tamamen millî yapıya büründü.
TUSAŞ 4 milyon m2lik açık, 740 bin m2lik kapalı alanda faaliyet gösteriyor. 122 bin m2lik inşaatı devam eden bir alan mevcut. Son 10 yılda 17,7 milyar TL yapılan altyapı yatırımlarıyla, dünyanın tek çatı altındaki en büyük 4. Kompozit Tesisi, Hollanda’dan sonra Avrupa’nın 2. en büyük Ses Altı Rüzgar Tüneli, dünyanın en büyük 5 tesisi arasında yer alan Radar Kesit Alanı Test Tesisi, ülkemizin ilk Yıldırım Test Tesisi ve ilk Kuş Çarpma Test Tesisi; sırasıyla Hollanda ve Fransa’nın başı çektiği Avrupa’nın 3. en büyük Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi, Milli Muharip Uçak KAAN, İHA ve Uzay Sistemleri Mühendislik ve İmalat Binaları, Yakıt Sistemi Test Tesisi, Demir Kuş Uçuş Kontrol Sistemi, Entegre Test Tesisi, Tam Boy Statik Test Tesisi, Aviyonik Sistem Entegre Laboratuvar Tesisi bu alan içerisinde.
TUSAŞ 16 bine yakın kişiye istihdam olanağı sağlamaktadır. Bu sayının %45’e yakınını teknisyenler, %45’e yakınını mühendisler oluşturmaktadır. Son 10 yılda, TUSAŞ’a 10 binin üzerinde personel katıldı.
TUSAŞ, millî ve küresel bir şirket. Amerika, Asya, Avrupa ve Afrika’da ofisleri bulunmaktadır. Amerika’da iki şube; Avrupa’da Almanya, Fransa, İspanya’da; Asya’da Azerbaycan, Kazakistan, Pakistan, Malezya ve son olarak Endonezya’da TUSAŞ ofisleri bulunmaktadır.
2024 yılı için kesinleşmiş 18.4 Milyar Dolar karşılığında sipariş bulunmaktadır. 2025 ciro hedefi ise 4,3 Milyar Dolar’dır. Bu bir önceki yıla göre dolar bazlı %43 büyüme anlamına gelmektedir. Sektörün ortalaması ise %8-10 arasındadır.
Dünya çapında savunma alanında “Defense News Top 100” sıralamasında da en yüksek 3’üncü artışı gösteren ve listede dünyanın en büyük 50. savunma sanayii şirketi olarak TUSAŞ yer almaktadır.
Sayın Cumhurbaşkanımızın yerli ve millî savunma sanayii vizyonu doğrultusunda misyon edinilen yerlileştirme faaliyetlerinden 125’i hayata geçirilmiş 330’u aşkın yerlileştirme projesi ise devam etmektedir. Bu millîleştirme projeleri ile yılda 1 Milyar Dolar ülkemizde kalacaktır.
Gökyüzüne baktığınızda gördüğünüz her uçakta bir TUSAŞ imzası var. TUSAŞ olarak Boeing, Airbus, Spirit Aerosystems gibi dünyanın en büyük hava aracı üreticileriyle çalışmalar gerçekleştiriliyor, 400’ü aşkın yüksek teknoloji kapasiteli üretim tezgahlarında parça üretilmektedir.
Havacılık Yapısalları olarak 2024’te özgün ürünler için geliştirdiğimiz parçalar da dahil, 10 milyon parçadan elde edilen değer 730 milyon dolardır. Hedef bu sayıyı 5 yıl içerisinde 2 milyar dolar seviyesine çıkartmaktır.
HÜRKUŞ Yeni Nesil Eğitim Uçağı TUSAŞ tarafından üretilen ilk millî eğitim uçağıdır. İki koltuğun yer aldığı oturma düzenli, alçak kanatlı, tek motorlu, turboprop eğitim uçağı olup temel eğitim ve savaş uçağı dönüşümü arasındaki tüm eğitim kademelerinde kullanılmak ve zorlu operasyonlarda yakın hava desteği görevlerini yerine getirmek üzere tasarlanmıştır. Hâlihazırda 10 adet uçağın üretimi tamamlandı. HÜRKUŞ, hem sivil hem de askeri pilotların eğitim ihtiyaçlarını karşılayabilmekte olup modern donanımı sayesinde dünya çapında kabul görmüştür. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden ve EASA’dan sertifika alan ilk Türk uçağı olarak tarihte yerini almış ve ihraç edilmiştir.
Savunma Sanayii Başkanlığımızla imzalanan 55 uçaklık Sözleşmenin ilk 10 uçağı 2025 yılı itibarıyla Türk Hava Kuvvetlerine teslim edilecektir. Kalan 45 uçağın teslimatı ise 2027 yılına kadar tamamlanacaktır.
HÜRJET ülkemizin ilk millî jet uçağıdır. Türk Hava Kuvvetlerinin jet pilotu eğitim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla tasarlanan HÜRJET, ses hızını aşabilen, ASELSAN tarafından geliştirilmiş aviyonik sistemlere ve görev bilgisayarlarına sahip bir uçaktır. Bu proje, Türkiye’nin savaş uçağı pilotlarının ileri eğitim süreçlerini yerli imkanlarla karşılayabilmesi için önemli bir adımdır. HÜRJET 180’e yakın sorti yapmış, süpersonik hızlara çıkarak ses hızını aşmış, Mısır’a yaptığı kıtalar arası uçuşla rüştünü ispatlamıştır. HÜRJET’in 2026 yılında Hava Kuvvetleri Komutanlığına teslim edilmesi planlanıyor.
Millî Muharip Uçak KAAN’ın gök vatanımızla buluşması beşinci nesil savaş uçağına sahip dünyadaki dört ülkeden biri olma ayrıcalığını bizlere yaşatmıştır. Geçtiğimiz yıl sonunda çift motorla itkiyi arttırmaya yarayan, art yakıcı testi KAAN’da gerçekleştirilmiştir. 2025 ve 2026 yıllarında ikinci ve üçüncü geliştirme test uçaklarının ilk uçuşları planlanmaktadır. KAAN’la gelecekte 6. nesile de ulaşmak hedeflenmektedir.
Hafif Sınıf Taarruz Helikopterimiz T129 ATAK, özellikle taarruz görevlerinde kullanılmak üzere tasarlanmış yerli bir helikopterdir. ATAK performansı zorlu "sıcak hava-yüksek irtifa" görevleri için optimize edilmiş olup gece ve gündüz koşullarında yüksek manevra ve performans kabiliyetiyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin operasyonlarında etkin bir şekilde görev yapmaktadır. ATAK helikopterleri, Türkiye’nin terörle mücadelesinde etkin bir şekilde kullanılmakta olup aynı zamanda dost ve müttefik ülkelere de ihraç edilmektedir. 2024 yılında, T70 Genel Maksat Helikopteri ve T129 ATAK Hafif Taarruz Helikopteri teslimatlarıyla, toplamda 100 helikopter teslimat sayısı geçilmiştir. ATAK’ın toplam 86 adet teslimatı tamamlanmıştır.
T625 GÖKBEY, Türkiye’nin ilk millî genel maksat helikopteri olarak, TUSAŞ tarafından tasarlanmış ve üretilmiştir. Özellikle sivil ve askeri alanda farklı görev ihtiyaçlarını karşılayabilmek üzere geliştirilmiş GÖKBEY, Türkiye’nin havacılık tarihinde bir dönüm noktasıdır. GÖKBEY’in transmisyonu da millî imkanlarla geliştirilmiştir. Türkiye’nin genel maksat helikopter ihtiyacını millî imkanlarla karşılayabilecek kapasitede olan GÖKBEY; geniş görev yelpazesine sahip olmasından ötürü, taşıma, VIP, kargo, hava ambulans, arama kurtarma ve kıyı ötesi taşıma görevlerini icra edebilecek şekilde tasarlanmıştır.
Cumhuriyetimizin yeni yüzyılında, 29 Ekim 2024 tarihinde, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın teşrifleriyle düzenlenen törende ilk teslimat, Aralık ayında ikinci, Ocak ayında da üçüncü teslimat gerçekleştirilmiştir.
Tamamen millî imkanlarla üretilen ANKA, keşif, gözetleme ve istihbarat toplama gibi görevlerde etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Özellikle yüksek irtifada uzun süre kalabilme kapasitesiyle dikkat çeken ANKA, Türkiye’nin sınır güvenliğini sağlama ve savunma ihtiyaçlarını karşılamada önemli bir role sahiptir. Seri üretimi devam eden ANKA, farklı son kullanıcıların envanterinde yerini almış olup 500 bin saati aşan uçuş süresini geride bırakmıştır.
AKSUNGUR, yüksek irtifada uzun süre görev yapabilen orta irtifa uzun dayanıklılık sınıfında bir İHA olarak geliştirilmiştir. Hem keşif ve gözetleme hem de silahlı operasyonlar için uygun olan AKSUNGUR, çeşitli faydalı yükler taşıyabilme kapasitesine sahip olup operasyonel esneklik sunmaktadır. Yaklaşık 50 saat boyunca havada kalabilme özelliği sayesinde Türkiye’nin sınır güvenliği ve terörle mücadele operasyonlarında önemli bir rol üstlenmektedir. Aynı zamanda, Asrın Felaketinde, uzun süre havada kalabilme özelliği sayesinde deprem bölgesine üzerine monteli baz istasyonu sayesinde iletişim desteği sağlamıştı.
Çift motorlu yapısı, yüksek taşıma kapasitesi ve uzun menziliyle dikkat çeken AKSUNGUR, farklı faydalı yüklerle donatılabilmesi sayesinde istihbarat toplama, deniz güvenliği ve hedef imha gibi görevlerde etkin bir çözüm sunmaktadır. Aynı zamanda deniz üstü gözetleme ve arama-kurtarma operasyonlarında da kullanılabilen bu İHA’mız çok yönlü bir platform olarak TUSAŞ’ın teknoloji geliştirme kapasitesini göstermektedir. AKSUNGUR’umuz milli motoruyla geçtiğimiz yılın başında 41 saat havada kalmıştır. Geçtiğimiz ay da millî motoruyla 40 bin feet irtifaya çıkarak millî motoruyla irtifa rekorunu kırdı. İnsansız hava araçlarının 12 ülkeye ihracatı gerçekleştirilmiştir.
ANKA III, TUSAŞ’ın daha ileri seviyedeki ihtiyaçları karşılamak üzere geliştirdiği taarruzi insansız hava aracıdır. Radar görünmezliği kabiliyeti, yüksek hız kapasitesi ve 1.2 ton dahili ve harici gelişmiş mühimmat taşıma yeteneğiyle öne çıkan ANKA III, Türkiye’nin savunma sanayiinde önemli bir güç çarpanı olmayı hedeflemektedir. Yüksek teknolojili bu İHA, gelecekte yüksek riskli operasyonlarda kullanılmak üzere tasarlanmıştır ve Türkiye’nin hava savunma kabiliyetlerini daha da güçlendirecektir. Geçtiğimiz yıl hem ROKETSAN hem de ASELSAN’ın mühimmatlarıyla iki defa kanat altı mühimmat atışı gerçekleştirdi ve ikinci prototipi de göklerdeki yerini aldı. Ocak ayında ise gövde içerisinden mühimmat atışını başarıyla tamamlayarak operasyonel kabiliyetini bir kez daha ispatladı.
TÜRKSAT 6A, Türkiye’nin tamamen yerli ve millî imkânlarla geliştirdiği ilk haberleşme uydusu. TUSAŞ, bu projenin ana yüklenicisi olarak uydunun tasarım, üretim, entegrasyon ve test süreçlerinden sorumluydu. TÜRKSAT 6A geliştirilme sürecinde TUSAŞ’ın Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi’mizde (USET) birçok test aşamasından geçirildi. Geçtiğimiz yıl TÜRKSAT 6A’yı tesislerimizden yolcu edilmiş, düzenlenen törenle uzaya gönderilmiştir.
TÜRKSAT 6A, Türkiye’nin haberleşme uydusu geliştirebilen 11 ülke arasına girmesini sağlayarak uzay alanındaki bağımsızlığını pekiştirdi. 15 yılı aşkın hizmet süresi boyunca Türkiye’nin haberleşme kapasitesini artırmak ve yedeklemekle kalmayacak; Avrupa, Kuzey Afrika ve Asya’yı kapsayan geniş bir bölgeye erişim sağlayacak. Hindistan, Tayland, Malezya ve Endonezya gibi daha önce kapsama alanı dışında olan ülkeler, kapsama alanına girecek.
10 yıllık stratejik plan kapsamında 1.450’yi aşkın platformun teslimatı, 10,5 milyar dolar ciroya ulaşmak hedeflenmektedir. 2035 yılı için istihdam rakamı en az 20 bin olarak hedeflenmektedir.
TUSAŞ Son 5 yılda 15.2 Milyar Dolarlık yeni kontrat imzalamıştır; bunun 6 Milyar Doları yurt dışı ile yapılan anlaşmalardır. Hedef; her yıl cironun 2 katı değerinde yeni kontrat imzalamaktır.
TUSAŞ’ın 2025 ihracat hedefi 1.4 Milyar Dolardır. 2030’da 4 Milyar Dolar’a yükseltilmesi hedeflenmektedir. Bugün milli platformlarda 15 farklı ülkeyle 21 ihracat anlaşması bulunmaktadır. Özgün ürünler ve havacılık yapısalları kapsamında toplam 94 ülkede TUSAŞ’ın izi bulunmaktadır.
2005 yılından (66 milyon dolar) bu zamana kadar tüm dünyayı etkileyen pandemi yılları hariç olmak üzere, her yıl ihracatta düzenli artış yakalanmıştır.
