Tunus
Bölgesel ve Yerel Ulusal Konseyi, ilk olarak Tunus'ta geçen yıl kabul edilen yeni anayasanın hazırlanma sürecinde kamuoyunda gündeme geldi.
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said'in 25 Temmuz 2021'de açıkladığı olağanüstü kararla meclisin çalışmalarını dondurması ve milletvekillerinin dokunulmazlıklarını kaldırması, ülkede siyasi ve ekonomik krizin derinleşmesine yol açtı.
Cumhurbaşkanı Said'in 22 Eylül 2021'de açıkladığı yeni kararnameyle yetkilerini genişleterek yürütme organını tamamen kendine bağlamasının ardından, Aralık 2021’de açıklanan "siyasi krizden çıkış yol haritası" kapsamında, ülkede 25 Temmuz 2022'de anayasa referandumu, ardından erken genel seçimler yapıldı.
Yeni anayasa ile başkanlık sistemine geçilen Tunus’ta, oluşturulacak Bölgesel ve Yerel Ulusal Konseyinin, Halk Meclisinin ikinci kanadını oluşturması kararlaştırıldı.
Geçen yıl yapılan parlamento seçimlerine katılımın yüzde 10’un altında kaldığı Tunus’ta, 24 Aralık’taki seçimlere katılımın da düşük olacağı değerlendiriliyor.
Konsey üyeleri nasıl seçilecek?
Tunus Yüksek Seçim Kurulunun yerel ve bölgesel meclis seçimlerinin nasıl düzenleneceğine ilişkin 8 Mart’ta yayımlanan kararına göre, ülkedeki en küçük idari birim olan kasaba (İmade), kendi başına bir seçim bölgesi olarak kabul ediliyor.
Her kasaba kendilerini temsilen yerel meclise bir temsilci seçecek, yerel meclise gönderilen temsilciler ise bölgesel meclisi oluşturacak. Bölgesel meclisi oluşturan üyeler arasından yapılacak kura ile belirlenen üyeler, Yerel ve Bölgesel Ulusal Konseyine temsilci olarak bir üyesini gönderecek.
İki turlu seçim sisteminin benimsendiği seçim yasasına göre, adayların ilk turda seçilebilmesi için oyların yarıdan bir fazlasını alması gerekiyor.
Bu oy oranına ulaşılamayan bölgelerde en çok oyu alan iki adayın katılacağı ikinci tur seçimleri yapılması öngörülüyor.
Konsey seçimleri için belirlenen kaç seçim bölgesi var?
Tunus Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Faruk Buasker, 24 Aralık’ta yapılacak seçimlere ilişkin, 28 Kasım’da yaptığı açıklamada, Konsey seçimleri için 7 bin 205 adayın başvurusunun kabul edildiğini duyurdu.
Adayların yüzde 20’sine yakının bağımsızlardan oluştuğunu belirten Buasker, Konsey seçimlerinde, büyük çoğunluğu kasaba olmak üzere 2 bin 155 seçim bölgesinden seçilen adayların, 279 yerel mecliste kendi bölgelerini temsil edeceğini açıkladı.
Son olarak yerel meclislerde düzenlenecek kura ile seçilen 77 üye ise Bölgesel ve Yerel Ulusal Konseyini oluşturacak.
Konsey seçimlerine katılmak için adaylık şartları neler?
Yeni seçim kanuna göre, adayların seçime katıldıkları bölgede ikamet etme şartının yanı sıra en az 23 yaşında olması gerekiyor.
Sabıka kaydı ve vergi borcu olmaması da diğer aranan şartlar arasında.
Ayrıca, hükümet üyeleri, devlet memurları, hakimler, valiler, belediye başkanları, belediye meclis üyeleri ve belediyede görev alan üst düzey memurlar aday olamıyor.
Konsey hangi görevleri yerine getirecek?
Konsey’in en önemli görevi, Halk Temsilciler Meclisi ile yerel yönetimler (meclis) arasındaki ilişkileri düzenlemek.
Çeşitli bütçe ve kalkınma planlarına ilişkin kararların alınmasında danışılacak Konsey’in ayrıca yıllık bütçenin kabul edilmesinden de önemli rolü olacak.
Ayrıca, Konsey üyelerinin seçiminin ardından, Konsey’in görevlerini düzenleyen yeni bir yasanın çıkarılması öngörülüyor.
Seçimleri boykot eden ve seçimlere katılan siyasi partiler hangileri?
İşçi Partisi, Demokratik Kutup Partisi, Demokratik Akım Partisi ile Emek ve Özgürlükler İçin Demokratik Blok Partisi, 28 Eylül’de yaptıkları ortak açıklamada, Konsey seçimlerini boykot edeceklerini duyurdu.
Nahda Hareketi, Tunus’un Kalbi Partisi, Nida Tunus gibi siyasi partilerin destek verdiği ülkedeki muhalefetin çatı oluşumu Ulusal Kurtuluş Cephesi de 20 Kasım’daki açıklamasında seçimlerin boykot edilmesini istedi.
Boykot kararları alan siyasi partiler, Cumhurbaşkanı Said’in 25 Temmuz kararlarının ardından attığı adımları "demokratik bulmadıkları" gerekçesiyle karşı çıkıyor.
Öte yandan Cumhurbaşkanı Said’e destek veren “Halk Kazansın Girişimi", "Halk Tesis Ediyor Girişimi", "Halk Hareketi" ile 25 Temmuz kararlarının ardından kurulan "Tunus İleri Partisi" seçime katılacak taraflar arasında yer alıyor.
