Çin Doğal Kaynaklar Bakanlığına bağlı Çin Deniz İşleri Enstitüsü, ABD’nin denizlerde yürüttüğü “seyrüsefer serbestisi operasyonlarına” ilişkin hukuki değerlendirme raporu yayımladı. Raporda, ABD’nin söz konusu operasyonlarının uluslararası hukukla bağdaşmadığı, kavramların çarpıtılarak diğer ülkelerin meşru haklarının baskı altına alındığı iddia edildi.
ABD’nin sıkça kullandığı “uluslararası sular” ve “açık deniz koridorları” gibi ifadelerin çağdaş deniz hukukunda karşılığının bulunmadığını belirten raporda, Washington’un “gambot diplomasisi” mantığıyla askeri güç üzerinden baskı kurmaya çalıştığı vurgulandı.
Raporda ayrıca, ABD’nin “uçuş serbestisi” kavramını kötüye kullandığı, Çin’in Doğu Çin Denizi Hava Savunma Tanımlama Bölgesi (ADIZ) ve Tayvan Boğazı’ndaki uçuşları karşısında çifte standart sergilediği ifade edildi.
Çin’in raporu, ABD Savunma Bakanlığının 11 Ağustos’ta yayımladığı “Seyrüsefer Özgürlüğü” raporuna doğrudan yanıt niteliği taşıyor. ABD’nin, Çin’in yabancı askeri gemilerin karasularından geçişi için izin talep etmesini “aşırı egemenlik iddiası” olarak nitelemesine tepki gösterildi.
Sonuç bölümünde, ABD’nin seyrüsefer serbestisi söyleminin kendi ulusal çıkarlarına ve jeopolitik stratejilerine hizmet ettiği, bölgesel barış ve uluslararası deniz düzeni için tehdit oluşturduğu belirtildi.
Tayvan ve Güney Çin Denizi Gerilimi
Çin, Tayvan’ı kendi toprağı, Tayvan Boğazı’nı ise “kara suları” olarak görüyor. Bu yaklaşım, bölgede seyir ve keşif faaliyetleri yürüten ülkelerle gerginliklere yol açıyor. Güney Çin Denizi’nde ise Çin’in yanı sıra Filipinler, Vietnam, Brunei ve Malezya egemenlik iddiasında bulunuyor.
Çin, 1947’de yayımladığı haritayla bölgenin yüzde 80’i üzerinde hak iddia etmiş, son yıllarda ihtilaflı adalarda askeri üsler ve sivil filolarla varlığını güçlendirmişti. Ancak 2016’da Lahey’deki Daimi Tahkim Mahkemesi, Çin’in bu iddialarını hukuken geçersiz bulmuştu.
