Saldırılar Nasıl Başladı?
Savaşın ateşi, İsrail’in İran’ın nükleer programına yönelik ani ve kapsamlı bir hava operasyonu başlatmasıyla yandı. İsrail tarafından “Rising Lion” (Yükselen Aslan) olarak adlandırılan bu operasyon kapsamında, başta Natanz ve İsfahan olmak üzere İran’ın önemli nükleer tesisleri ve askeri üsleri hedef alındı. Operasyon sonucunda İran Devrim Muhafızları’ndan üst düzey isimlerin ve nükleer programda görevli bilim insanlarının da aralarında bulunduğu en az 78 kişinin hayatını kaybettiği bildirildi.
İran’ın Misillemesi: “Gerçek Vaat III”
İsrail’in bu sert hamlesine yanıt gecikmedi. İran, “True Promise III” (Gerçek Vaat 3) adı altında büyük bir füze ve insansız hava aracı saldırısı başlattı. İran kaynaklı balistik füzeler, İsrail’in Hayfa, Tel Aviv, Bat Yam ve kuzey bölgelerindeki birçok noktaya isabet etti. Sivil yerleşim alanlarının da zarar gördüğü saldırılarda 10'dan fazla kişi hayatını kaybetti, 100'ü aşkın kişi ise yaralandı.
Savunma Sistemleri Alarmda
İsrail’in yıllardır geliştirdiği Demir Kubbe ve Arrow hava savunma sistemleri bu saldırıların büyük bir kısmını etkisiz hale getirmeyi başardı. Ancak yoğun saldırı altında kalan bazı bölgelerde sistemin kapasitesi aşıldı. İsrail yönetimi, hava sahasını sivil uçuşlara kapatarak acil güvenlik önlemleri aldı. İran tarafında da hava savunma sistemleri aktif hale getirildi; Tahran semalarında savaş uçakları ve SİHA’lar yoğun şekilde devriye gezmeye başladı.
Uluslararası Tepkiler: Sessizlik Yerini Alarm Ziline Bırakıyor
ABD Başkanı'nın "Amerikan çıkarlarına dokunulursa İran, tam askeri karşılıkla yüzleşir" açıklaması dikkatleri bir kez daha Washington’a çevirdi. Avrupa Birliği ülkeleri ve Birleşmiş Milletler ise taraflara "acilen itidal" çağrısı yaptı. Almanya, Fransa ve İngiltere gibi ülkeler, bölgedeki büyükelçiliklerinde güvenlik seviyesini en üst düzeye çıkardı.
Bölgesel Yayılma Tehlikesi
Krizin en tehlikeli boyutlarından biri, bölgedeki diğer aktörlerin de çatışmaya dahil olma potansiyeli. Yemen’deki İran yanlısı Husiler, İsrail'e destek için sınıra yakın bazı noktalardan roket saldırısı gerçekleştirdi. Lübnan merkezli Hizbullah’ın da sınır bölgelerinde hareketlilik gösterdiği bildiriliyor. Ürdün, Irak ve Suudi Arabistan hava sahalarını kısmen sivil uçuşlara kapatırken, Körfez’deki Amerikan üslerinde alarm seviyesinin yükseltildiği açıklandı.
Savaşın Bedeli: İnsanî ve Ekonomik Yıkım
Tarafların birbirine doğrudan zarar verdiği bu çatışmalarda, sivil halkın gördüğü zarar her geçen saat artıyor. Elektrik kesintileri, altyapı çöküşleri, tahliye edilen mahalleler ve hastane yoğunlukları her iki ülkede de kaotik bir tablo yaratıyor. Öte yandan petrol fiyatlarının aniden yükselmesi ve dünya borsalarında oluşan belirsizlik dalgası, bu savaşın sadece askeri değil, ekonomik anlamda da küresel bir etkisi olacağını şimdiden gösteriyor.
Nereye Gidiyor?
Analistler, şu an yaşananların sadece bir “ön gösteri” olabileceğini ve tarafların esasen güç gösterisi yaptığını düşünüyor. Ancak yaşananlar, olası bir bölgesel savaşın artık kapıda olduğunu da ortaya koyuyor. İran ile İsrail arasında gerilimin uzun vadeli bir savaşa dönüşüp dönüşmeyeceği, diplomatik girişimlerin başarıya ulaşıp ulaşamayacağı şu anda belirsizliğini koruyor.
ABD Başkanı tarafından yapılan “Amerikan çıkarlarına yönelik herhangi bir saldırı İran’a tam karşılıkla sonuçlanır” açıklaması krizi daha da büyütme potansiyeli taşırken, Avrupa ülkeleri ve Birleşmiş Milletler taraflara acil itidal çağrısında bulundu, öte yandan Yemen’deki Husiler’in ve Hizbullah’ın da sınıra yakın noktalarda İsrail’e yönelik tehdit oluşturmaya başladığı haberleri çatışmanın bölgesel savaşa dönüşme ihtimalini güçlendiriyor; Ürdün, Irak gibi ülkelerin hava sahasını kapatması ve Körfez’deki Amerikan üslerinde alarm seviyesinin yükseltilmesiyle birlikte tansiyon daha da yükselirken, savaşın ekonomik etkileri de kendini göstermeye başladı, dünya borsaları dalgalanırken petrol fiyatları sert bir şekilde artış gösterdi; tüm bu gelişmeler ışığında, hem insani kriz derinleşiyor hem de küresel istikrar ciddi bir sınavdan geçiyor, diplomatik kanalların işlememesi halinde bölgeyi daha büyük ve uzun vadeli bir savaşın beklediği endişesi her geçen saat daha güçlü biçimde dile getiriliyor.
Kayıp ve Can Kaybı
-
İsrail'de: En az 10–14 sivil ölü, 100–200 arasında yaralı. Evler yıkıldı, çocuk ve kadınlar da etkilendi.
-
İran'da: Yaklaşık 78 kişi hayatını kaybetti, aralarında askeri liderler ve nükleer bilim insanları bulunuyor. Sağlık alanlarında ciddi hasar yaşandı .