B-2 Spirit, Amerikan Hava Kuvvetleri’nin sahip olduğu en gizemli ve en etkileyici savaş uçaklarından biridir. Onunla ilgili anlatılacak şeyler yalnızca teknik detaylarla sınırlı değildir; çünkü o bir “stealth” yani gizlilik esasına göre tasarlanmış uçaktır. Düşman radarlarına yakalanmadan derinlikteki hedefleri vurabilir. Hem nükleer hem de konvansiyonel bomba taşıyabilir. Kısacası, görünmeden vurmak onun doğasında vardır.
Uçağın hikâyesi 1970’lerin sonlarına dayanır. ABD, Sovyetler Birliği'nin radar sistemlerini aşabilecek yeni nesil bir stratejik bombardıman uçağı arayışına girdi. Bu arayış gizlilik içinde yürütüldü ve proje "Advanced Technology Bomber" (ATB) adı altında başladı. Geliştirme işini Northrop Grumman firması üstlendi. İlk prototip 1988 yılında tanıtıldı, ilk uçuş ise 17 Temmuz 1989’da gerçekleşti. 1993 yılında ilk defa faaliyete geçti ve 1997'de aktif görevlerde kullanılmaya başlandı.
B-2 Spirit’in en dikkat çekici yönü, görünüşüdür. Uçak, klasik gövde-kanat-kuyruk tasarımına sahip değildir. Tamamen “uçan kanat” şeklindedir. Yani bir gövdesi yokmuş gibi görünür, sadece devasa bir kanat gibi durur. Bu tasarım, hem aerodinamik avantaj sağlar hem de radar izini ciddi şekilde azaltır. Uçağın yüzeyinde metal veya dışarı çıkıntılı hiçbir şey bulunmaz. Motorları gövdenin içine gömülüdür, egzoz çıkışları bile özel olarak şekillendirilmiş ve soğutulmuştur ki kızılötesi iz bırakmasın. Tüm bu özellikler bir araya geldiğinde, B-2 Spirit düşmanın radarında küçük bir kuş gibi görünür, hatta çoğu zaman hiç görünmez.
Bu uçak neler taşıyabilir diye sorarsan, cevabı basit: Çok şey. B-2, 18 tona kadar bomba taşıyabilir. Bu bombalar arasında nükleer başlıklar, GPS güdümlü bombalar, bunker buster (sığınak delici) bombalar ve daha fazlası yer alır. B-2, çift bombalama bölmesine sahiptir ve istenirse her iki bölmede de farklı tipte mühimmat taşınabilir. Uçak, 11.000 kilometreden fazla menzile sahiptir. Ancak havada yakıt ikmali alarak bu menzili neredeyse sınırsız hale getirebilir.
B-2’nin içinde 2 pilot bulunur. Uçak tam otomatik uçuş sistemine sahiptir. Kokpit, ileri seviye dijital sistemlerle donatılmıştır. Radarlar, uçağın çevresini sürekli tarar ama bu radarlar pasif sistemlerle birleştirildiği için düşman tarafından tespit edilmesi çok zordur. Aynı zamanda elektromanyetik iz bırakmamak adına birçok sinyal bastırıcı sistemle donatılmıştır. Görev sırasında B-2 Spirit sessiz, karanlık ve görünmez bir gölge gibi ilerler. Bu yüzden ona "hayalet" denmiştir.
B-2 uçağının en çok konuşulan yönlerinden biri de maliyetidir. Tek bir B-2 uçağı yaklaşık 2.1 milyar dolara mal olmuştur. Bu, onu tarihte üretilmiş en pahalı savaş uçağı yapar. Başlangıçta 132 adet üretilecekti ancak Soğuk Savaş’ın bitmesiyle birlikte bu sayı ciddi şekilde düşürüldü. Bugün ABD Hava Kuvvetleri envanterinde sadece 20 adet aktif B-2 bulunmaktadır. Bir tanesi test sırasında düştüğü için toplam üretim sayısı 21'dir.
B-2 bugüne kadar çeşitli savaşlarda kullanılmıştır. 1999’da Kosova Savaşı sırasında ilk kez gerçek bir operasyonda görev aldı. Daha sonra Irak, Afganistan ve Libya’daki operasyonlarda da kritik hedeflerin vurulmasında kullanıldı. Genelde düşmanın radar sistemlerini veya komuta merkezlerini ilk vuran uçak B-2 olur. Çünkü onun gizliliği, ilk saldırının sürprizini korumak açısından hayati önem taşır.
Bu uçağın bakımı da en az üretimi kadar pahalı ve karmaşıktır. Her uçuştan sonra özel hangarlarda bakım görmesi gerekir. Gövdesini kaplayan özel radar emici malzemeler hassastır ve sık sık yenilenmesi gerekir. Bu yüzden B-2’yi havada görmek nadirdir. Genellikle gece görev yapar. Varlığı bilinmesine rağmen ne zaman ve nerede olduğu çoğu zaman gizli tutulur.
Son olarak, B-2 Spirit artık yaşlanan bir uçaktır ama hâlâ modernize edilmektedir. Yerini alacak olan B-21 Raider adlı yeni nesil stealth bombardıman uçağı geliştirilmektedir. Ancak B-2, en az 2040’lara kadar görevde kalacaktır. Çünkü hâlâ dünyadaki en etkili stratejik bombardıman uçaklarından biridir.
B-2 Spirit yalnızca bir uçak değildir. Mühendisliğin sınırlarını zorlayan bir hayalet gibi, gökyüzünde görünmezce süzülen bir güçtür. O, sadece Amerika’nın teknolojik üstünlüğünü değil, aynı zamanda savaş stratejilerinin evrimini de temsil eder. Düşman radarlarının korkulu rüyası olan bu uçak, bugüne kadar yapılmış en ileri seviyedeki gizli hava aracı olarak tarihe geçmiştir.
