Destana göre, büyük bir savaş ya da baskı sonucu sıkışıp kaldıkları Ergenekon vadisinde uzun yıllar boyunca hapsedilen Türkler, demir dağlarla çevrili bu vatanlarından çıkmak için büyük mücadele verirler. Kısa süre içinde demir dağların eritilmesiyle açılan çıkış yolu, Türklerin yeniden özgürlüğüne kavuşmasını ve yurtlarına dönerek yeniden güçlenmesini simgeler.
Ergenekon Destanı, Türk milletinin bağımsızlık ve direniş ruhunun en eski ve en güçlü simgelerinden biridir. Bu destan, birlik ve dayanışmanın önemini vurgularken, Türklerin tarih boyunca karşılaştıkları zorlukları aşma kararlılığını da anlatır.
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş ideallerinde de sembolik bir öneme sahip olan Ergenekon, Türklerin tarihte “küllerinden doğuşunu” temsil eder. Bu nedenle destan, sadece bir mitolojik anlatı değil, aynı zamanda Türk milletinin kimlik ve özgürlük mücadelesinin kültürel bir aynasıdır.
